Monique uit Mali: “Als ik in de afgelopen tien jaar hier iets geleerd heb, dan is het dat elke crisis met kansen komt.”

De Corona-crisis duurt alweer enkele maanden. Maanden, die voor bijna iedereen intens zijn. Maanden, waarin mensen geconfronteerd worden met emoties als eenzaamheid en angst, met gedachten over tekorten en beperkingen van het leven binnen en buiten de eigen muren.

In Mali verkeren we in de luxe omstandigheid, dat er nog een behoorlijke mate van bewegingsvrijheid is; winkels en markten zijn open en vooralsnog is bijna alles beschikbaar. Wel maakt de overheidsreactie op de Corona-crisis de tongen los.

Dogonland wordt doodgezwegen

Stel je woont in Dogonland, een bijzonder deel van Mali, een UNESCO-werelderfgoed. In het verleden was het goed voor een aanzienlijk deel van de toerisme-inkomsten. Niet alleen zijn die inkomsten al jaren geleden tot een minimum gereduceerd, je leeft er nu ook in angst. De vrees dat al je vee gestolen wordt of dat je je huis en voedsel in vlammen ziet opgaan, verbleekt bij de angst dat je familie voor je ogen afgeslacht zal worden.
In Dogonland leven mensen dag en nacht in angst. De teller van het dodental loopt op. Recent twaalf doden en acht vermisten in de dorpen Tireli en Amani, 500 stuks vee gestolen, bezittingen verbrand…
Overheid en media zwijgen…

Dagelijkse Corona-updates

Een maand nadat de eerste Corona-besmetting in Mali gemeld werd, staat de teller net boven de 300 bevestigde besmettingen. Er zijn 21 doden te betreuren, 91 mensen zijn genezen verklaard en 8 mensen gerepatrieerd. Nauwgezet krijgen we elke dag de cijfers via sms-berichten, de Corona-info app en de Facebookpagina’s van de overheid. De besmettingen worden gemeld per stad, in Bamako per wijk en de besmettingen bij MINUSMA (United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission red.) en EUTM (European Union Training Mission Mali red.) worden separaat vermeld.
Heldere, dagelijkse communicatie met informatie uit alle delen van het land.

Elke Malinees een masker

Tot mijn verrassing kondigde de Malinese president op 10 april een steunpakket aan voor mensen en bedrijven, getroffen door de Corona-crisis. Ondanks dat Mali een arm land is, maakt de overheid het equivalent van 762 miljoen Euro vrij. President en ministers leveren een of enkele maandsalarissen in. Een symbolisch gebaar; ze zullen er geen korrel rijst minder om eten.

De toeristische en transportsectoren worden als de zwaarst getroffen industrieën aangemerkt. So far, so good. In mooie bewoordingen worden beloftes gedaan over enkele maanden vrijstelling van invoerrechten op rijst en melk, BTW- en belastingvoordelen, gratis elektra en water et cetera. Ik kom tot de veelbelovende conclusie dat het ons zakelijk zo’n anderhalve Euro en privé 35 eurocent per maand op zou kunnen leveren. Jippie!

De voedseldonaties aan de meest kwetsbaren klinken mooi, maar wie gaat de lijsten maken? En hoe kunnen die mensen zonder represailles voorbijgaan aan verzoeken van familie en bekenden om op de hulplijsten gezet te worden?

Medewerkers in de gezondheidszorg kunnen een bonus tegemoet zien.
Ook politie en leger, die tot taak hebben de naleving van de avondklok te controleren, krijgen een bonus. Maar, die draaiden toch al avond- en nachtdiensten? En die worden nu toch juist rustiger?
Met de legendarische uitspraak ‘Elke Malinees een masker’ gaat president IBK de geschiedenisboeken in; niemand wordt uitgesloten. Nu nog hopen dat de lokale productie en de verspreiding van de 20 miljoen wasbare maskers gerealiseerd is, voordat de uitbraak over is. Voor de zekerheid heb ik er zelf maar een gemaakt; ik ben tenslotte geen Malinees.

Vertrouwen

Als ik van mijn eerste lachsalvo bijgekomen ben – en mezelf door een dag met een diep dal gesleept heb, bel ik onze accountant. Ousmane bevestigt mijn conclusies en vraagt een tikje bezorgd of ik toch onze mensen niet op chomage technique* wil zetten.
De regionale directeur van toerisme is verbaasd als ik vertel dat we er niet over piekeren onze medewerkers tijdelijk op straat te zetten. Dat we juist besloten hebben ook de families van onze 40 freelance gidsen, chauffeurs en bootslieden door deze crisis te helpen met voedseldonaties. Nee, natuurlijk hebben we het geld niet op de bank staan om dat vele maanden vol te houden. En we gaan het toch waarmaken. Gaoussou weet hoe we ons schip door de vele stormen geloodst hebben. Bovendien overtuigt mijn vastberaden stem hem dat we er ook dit keer in slagen.

Corona versus terrorisme

De pandemie zorgt voor veel gespreksstof; ook in Mali. Naast overtuigingen als ‘het Corona-virus bestaat niet’, hoor ik ook ‘de zoveelste leugen van de overheid om hulpgeld binnen te harken’.
Ik begrijp waar het onbegrip, de boosheid, het sarcasme, de frustratie en het gebrek aan vertrouwen in de overheid vandaan komen. Laten we eerlijk zijn: hoe kan het dat er geen geld is om het Dogongebied te beveiligen en dat er wel geld is voor een Corona-steunpakket?
Waarom is er bereidheid om de economie, het dagelijkse leven en de cultuur op standby te zetten voor een virus, waar misschien wel minder mensen aan gaan overlijden dan aan malaria? Voor mensen, die het moment van overlijden accepteren als de wil van God, is dit moeilijk te bevatten. C’est la vie.

In de periode dat er in Mali 21 Corona-doden (met onderliggende aandoeningen) te betreuren zijn, overlijden er in onze kennissenkring drie mensen aan de gevolgen van een te hoge bloeddruk. In het Dogongebied vallen in dezelfde periode tussen de 30 en 40 burgerslachtoffers door aanvallen, die met budget en gerichte acties van overheidswege voorkomen hadden kunnen worden.

Terwijl Malinezen met smart en ongeduld wachten op het moment dat de overheid ‘open’ gaat communiceren over en actie gaat nemen tegen het dodelijke en hardnekkige terrorismevirus dat het land in zijn greep houdt, worden de internationale Corona-geldkranen opengedraaid. En er wordt al volop gespeculeerd over wie daar wel bij gaan varen.

De kracht van kansen

Als ik in de afgelopen tien jaar iets geleerd heb, dan is het dat elke crisis met kansen komt en dat het aan mij is die kansen te pakken. De kans om een geweldig team om me heen te verzamelen bijvoorbeeld en de kans om keer op keer uit mijn comfortzone te stappen. Ik ga sterker en met nieuwe vaardigheden uit deze crisis komen. Stay tuned!

* Technische werkloosheid. In Mali vervalt bij werkeloosheid het inkomen, de pensioenopbouw en de ziektekostenverzekering.

Hoofdfoto: Canva Pro