De uitdagingen in het leven van een ‘third culture kid’

Het aantal Nederlanders dat ervoor kiest om de biezen te pakken en naar het buitenland te vertrekken groeit met het jaar en daarmee groeit natuurlijk ook het aantal Nederlandse expatkinderen. Dat migreren naar het buitenland droomachtig lijkt, maar vaak toch veel uitdagingen met zich meebrengt, zal voor de meeste Wereldwijven vast bekend in de oren klinken.

Tegenover die idyllische omgeving vol palmbomen en een permanent zonnetje staan stapels papierwerk en tegenover het leren kennen van nieuwe mensen en een nieuwe cultuur zal altijd het gemis van vrienden en familie die in Nederland zijn achtergebleven blijven staan. Maar vergeet hierbij ook zeker niet dat een verhuizing naar het buitenland ook op kinderen (of misschien juist wel voorál op kinderen) een enorme impact kan hebben.

Veerkrachtig en nieuwsgierig

Uit onderzoek is gebleken dat kinderen die van hun thuisland naar een ander land zijn verhuisd vaak over een groter aanpassingsvermogen beschikken dan andere kinderen. Expatkinderen zijn vaak veerkrachtig, nieuwsgierig en tonen een boven gemiddelde hoeveelheid lef. Bovendien zijn kinderen van expats vaak goed (en snel) in het maken van nieuwe vrienden en nemen ze rap nieuwe mensen, en ook nieuwe gebruiken, in zich op.

Het leren kennen van verschillende culturen maakt over het algemeen ook dat expatkinderen sneller volwassen worden dan hun vriendjes die in Nederland achterblijven. Een vertrek naar het buitenland als gezin kan er ook voor zorgen dat je als familie dichter tot elkaar komt en er een mooiere/sterkere relatie ontstaat dan voorheen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de voordelen van het leren van een nieuwe taal en het leren over een nieuwe cultuur voor kinderen en jongeren.

Uitdagingen

Toch kent het expatleven voor kinderen ook zeker een andere kant. Hier een greep uit de uitdagingen waar kinderen van expats of digital nomads mee te maken kunnen krijgen:

• Misschien voor de hand liggend, maar daardoor niet minder impactvol: door het vertrek naar een ander land moet een kind in het thuisland alle vriendjes achterlaten. Er is niet alleen sprake van een afscheid van de kindjes op school, maar ook van onder andere dat vrolijke buurjongetje, de hechte voetbalclub of de meidengroep waarmee je kind altijd danste. 

• Kinderen en jongeren nemen nieuwe informatie snel in zich op en hebben vaak dan ook niet al te veel moeite met het leren van een nieuwe taal. Toch kan het in het begin veel stress opleveren als iedereen om je heen ineens in een taal spreekt die jij nooit eerder hebt gehoord. Opeens is het ingewikkeld om je goed uit te drukken, dat voelt natuurlijk heel onzeker aan voor een kind.

• De switch van het gewone leven naar het expatleven kan ook identiteitsproblemen opleveren. In je jeugd ben je volop bezig met het ontwikkelen van je identiteit. De verandering van woonplaats kan lastige vragen ontlokken: wie ben ik en waar hoor ik thuis? Niet voor niets worden expatkinderen vaak ‘third culture kids’ genoemd. Met de eerste cultuur wordt het thuisland bedoeld en met de tweede cultuur het land van migratie. De kinderen leven echter in een derde cultuur, dat uit een mengvorm van Nederland en het nieuwe thuisland bestaat. Alles loopt door elkaar: de taal, de rituelen, gebruiken en zelfs de mensen met wie je omgaat.

• In deze blog omschreven we eerder al acht schaduwkanten van het expatleven voor volwassen Nederlanders in het buitenland. Kinderen pikken het veelal verrassend snel op als hun ouders gestrest of somber zijn en nemen deze emoties en bezorgdheid zelf ook mee. 

Opvoedkwesties delen

Hier komt nog bovenop dat jij als ouder jouw opvoedkwesties lastiger met je vrienden, kennissen en familieleden kunt bespreken dan voorheen. Er woont niemand meer even om de hoek om dat voorval op school van je zoon, of die random woedeaanvallen van je dochter, bij aan te kaarten en om advies te vragen. Dat geeft een extra uitdaging voor Nederlanders in het buitenland die verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding van kinderen.

Hierbij is het belangrijk de kanttekening te plaatsen dat het grootbrengen van kinderen hoe dan ook uitdagingen met zich meebrengt. Ook als je in Nederland was gebleven had het je kind, of jezelf, even te veel kunnen worden. Een online psycholoog kan dan uitkomst bieden.

Zowel voor ondersteuning bij ingrijpende levensgebeurtenissen zoals een scheiding, (langdurig) gepest worden, een sterfgeval of voor begeleiding bij het omgaan met psychologische belemmeringen als faalangst of een ontwikkelingsstoornis.

Herkenningstekens

Maar hoe weet je of jouw kind gebaat zou zijn bij gesprekken met een psycholoog of therapeut? Er zijn een aantal symptomen waaraan je kunt herkennen dat iets niet helemaal lekker loopt bij jouw kind: plotselinge slaap- en eetproblemen, ander gedrag dan gebruikelijk (denk bijvoorbeeld aan woedeaanvallen of aan een normaal gesproken extravert kind die zich verlegen naar de achtergrond heeft verplaatst), somberheid, gevoelens van eenzaamheid en piekergedachten.

Je kan ook signalen opvangen vanuit de school; waar bijvoorbeeld wordt aangegeven dat je kind afwijkend gedrag is gaan vertonen (juist heel ingetogen of juist heel druk). De genoemde verschijnselen kunnen best heftig zijn en een impact achterlaten op het hele gezin. Regelmatig lijken de verschijnselen op rouwverschijnselen. Er is nu dan misschien geen sprake van een verlies van een dierbaar persoon, maar misschien wel van een afscheid van een vorig dierbaar leven.

Gevoel mag er zijn

Herken jij één of meerdere van deze symptomen bij jouw kind of kinderen? Dan is het enorm belangrijk om te vertellen, en te laten zien, aan je kind dat al het gevoel er mag zijn. Ja, misschien ben je naar een prachtige luxe woning met een groot zwembad in een bijzonder zonnig land verhuisd. En misschien heb je zelf totaal geen last van identiteitsproblemen of rouwverschijnselen…

Toch heeft jouw kind afscheid moeten nemen van zijn of haar vorige leven en identiteit. Daar horen nou eenmaal gevoelens bij. Zorg dat je deze gevoelens normaliseert, begrip toont en er echt bent voor je kind. Luister en bied troost. Al heb je het gevoel dat je jouw kind de ruimte biedt om alles te kunnen en mogen zeggen, toch kan een kind het gevoel hebben niet te mogen klagen in de situatie waar hij of zij zich in bevindt. 

Naast het bieden van ruimte aan de gevoelens van je kind kan het in sommige gevallen ook zeer behulpzaam zijn om een gesprek met een kinder- en jeugdpsycholoog te overwegen. Een kinder- en jeugdpsycholoog is gespecialiseerd in psychologische problemen bij kinderen en jongeren tot (ongeveer) 18 jaar oud. Hij of zij focust in de behandeling objectief op het belang van het kind.

In deze leeftijdsfase vindt de meeste ontwikkeling plaats en als het in deze fase dus niet helemaal soepel loopt, kan het betrekken van een professionele buitenstaander hulp bieden. Een kinder- & jeugdpsycholoog blijft ook altijd in contact met de ouders van het kind, zodat jij als ouder weet hoe het behandeltraject loopt en hoe jij je kind daar het beste in kan ondersteunen.

Kinder- & jeugdpsycholoog op afstand

Voor Nederlanders in het buitenland is de stap van het inschakelen van een (kinder- & jeugd)psycholoog extra groot. Veel mensen ervaren sowieso al een drempel bij het zoeken van hulp en dan is er ook nog sprake van een taalbarrière. Daarnaast is de therapie in jouw nieuwe thuisland misschien ook wel niet van de gewenste kwaliteit, zijn er lange wachtlijsten of vind jij, of je kind, het gewoon fijn om met een Nederlandse therapeut te praten.

Psycholoog op Afstand biedt hier uitkomst. Waar je ook bent: in een Airbnb op Bali, een nieuw gekochte woning in Tasmanië of op een camping in de Ardennen. Het team van Psycholoog op Afstand bestaat uit een groep gepassioneerde en ervaren (Gz-) psychologen, een (BIG-geregistreerde) psychiater en enkele kinder- & jeugdpsychologen die jou op afstand (online) helpen. 

Alle psychologen komen uit Nederland, spreken dus ook Nederlands, maar wonen zelf ook in het buitenland. Hierdoor is er ook geen gedoe met tijdzones en zijn sessies 24/7 mogelijk. Zij kennen het reilen en zeilen van het expatleven en kunnen hierdoor gepaste hulp bieden. De gesprekken vinden veelal plaats via beeldbellen, maar chat of mail behoort ook tot de opties. Psycholoog op Afstand kent geen wachtrij, het enige wat je nodig hebt om te beginnen is een internetverbinding.  

De (kinder- & jeugd)psychologen van Psycholoog op Afstand bieden een luisterend oor en ondersteuning voor jouw kind. De intake kan plaatsvinden samen met jou als ouder, of alleen met jouw kind, afhankelijk van jullie wensen en van de leeftijd van jouw kind. De kinderpsycholoog kan psychodiagnostisch materiaal, zoals bijvoorbeeld een vragenlijst inzetten om tot het optimale behandelplan te komen.

Dit behandelplan wordt altijd zo veel mogelijk gepersonaliseerd en in overleg opgesteld: wat voor het ene kind goed werkt, werkt namelijk voor het andere kind juist totaal niet. Zo gaat bijvoorbeeld het ene kind bij ons aan de slag met het leren aangeven van grenzen en het andere kind juist met het leren inleven in andere kinderen. 

Meer weten over online kinder- & jeugdpsychologie? Plan dan hier een kosteloos en vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Zowel voor jou als voor je kind

Naast individuele therapie voor kinderen en jongeren biedt Psycholoog op Afstand ook individuele therapie voor volwassenen en eveneens relatietherapie. Tijdens de behandelingen wordt er gebruik gemaakt van verschillende technieken, zoals oplossingsgerichte therapie, positieve psychologie, mindfulness, EMDR en cognitieve gedragstherapie.