Doden, gewonden, vermisten en verkrachtingen. Het is ineens goed mis in Colombia

De afgelopen week werd ik met de dag verdrietiger. Het is namelijk flink mis in Colombia. Niet alleen zitten we vol in de derde piek van Corona, er zijn nu ook massale (gewelddadige) protesten die het land volledig stil hebben gelegd. De eerste protestdag was op 28 april. Sindsdien wordt er elke dag geprotesteerd. Op sommige dagen alleen door bepaalde sectoren en in bepaalde steden. Andere dagen ligt het land volledig stil. 

De aanleiding voor de protesten was een voorgestelde belastinghervorming van de regering van president Duque. Het land is vanwege Covid failliet en het geld moet ergens vandaan komen. Over dagelijkse producten (zoals brood, eieren, vlees) wordt nu geen BTW geheven en dat zou met deze belastinghervorming wel gebeuren. Ook over brandstof en uitvaarten zou BTW gerekend worden. Resultaat? Deze hervormingen zouden het leven van de gewone Colombiaan ineens flink duurder maken. 

Brand en politiegeweld

Verder kwam de regering met een voorstel om de gezondheidszorg zodanig te herstructureren waardoor die voor de gemiddelde Colombiaan minder bereikbaar zou worden. Behalve deze plannen, zijn er nog  een heleboel andere dingen, teveel om hier nu op in te gaan. Los van het feit of ik het inhoudelijk een goed of slecht plan vind, is de timing bijzonder ongelukkig middenin de pandemie waar het overgrote deel van de Colombiaanse bevolking financieel op achteruit is gegaan en er volgens de officiele cijfers ruim 70 duizend Colombianen aan Covid stierven. En dus gingen de Colombianen vreedzaam en met mondkapje de straat op.

Hoewel de meerderheid vreedzaam op straat liep, vloog het land op sommige plaatsen letterlijk in de brand.  Een aantal mensen zocht de confrontatie hard op. In de stad waar ik woon vloog een bank in brand en in andere steden brandden scholen af. Aangestoken, gemold. Winkelpanden werden tevergeefs dichtgetimmerd. De politie trad bijzonder hardhandig op. Niet alleen tegen de relschoppers, maar ook tegen mensen die niets verkeerd deden. En daar ging het finaal mis. Op het moment van schrijven, zijn al bijna duizend gevallen van politiegeweld gemeld. Daar komen nog verschillende meldingen van verkrachtingen en ook van vermiste demonstranten bij. 35 Colombianen overleefden de protesten niet.

Einde protesten nog niet in zicht

Als reactie is het leger nu ingezet om de orde te herstellen en te handhaven , maar dat heeft alleen maar olie op het vuur gegooid en een aantal relschoppers valt nu juist de politie aan. Een politie-station (wat hier vaak kleine hokjes zijn in bijvoorbeeld een park) is  – met de agenten nog binnen – in de brand gestoken. Een heel heftig beeld! Aan beide kanten vallen dus veel slachtoffers en het einde van de protesten is nog niet in zicht. 

Op social media circuleren beelden van moeders die hun vermoorde zonen identificeren, van politieagenten die er flink op los slaan, en heel tegenstrijdig, boze demonstranten die volledig weerloze mede-demonstranten in elkaar slaan. Agenten sleuren chauffeurs uit stakende vrachtwagens sleuren en winkels worden volledig gesloopt.

Totale chaos

Ik ben net voor het eerst moeder geworden en het bericht van een zwangere vrouw, in een ambulance notabene, die niet bij het ziekenhuis kon komen, deed me gewoon huilen. Haar kindje heeft het niet gehaald. Een van de ziekenhuizen in de stad waar ik woon nam geen Covid patiënten meer op; de IC ligt nog niet vol maar de zuurstof kon niet meer aangeleverd worden. Ineens woon ik in een heel heftige realiteit en besef eens te meer in hoeveel vrede en rust ik ben opgegroeid. Ook nu, te midden van de protesten, heb ik een bevoorrechte positie. Ik blijf thuis, doe het rustig aan en ga pas de deur uit als ik zeker weet dat het veilig is. Veel mensen die het maandelijks met minder moeten doen, hebben die optie niet.

Er is zoveel onduidelijk. Zo weten we lang niet altijd waar de protesten precies gaande zijn. Laat staan dat we enig uitzicht hebben hoe lang ze nog zullen aanhouden.

Ik kan er met mijn zoontje van net drie maanden zomaar tussenin komen, of urenlang in de file staan. En die gedachte maakt me geregeld bang of in ieder geval erg ongemakkelijk. Ook al bewaken militairen inmiddels mijn supermarkt en is er overal veel meer politie op straat.

Ondanks de chaos, verwonder ik me over de veerkracht van de meeste Colombianen. Ze doen wat ze kunnen en bekijken het leven van dag tot dag. De winkels passen de openingstijden aan en tijdens de protesten worden dans- en theatheroptredens gegeven en muziek gemaakt. Ik zie zelf niet een-twee-drie een uitweg voor de situatie in Colombia. Deze voorgestelde belastinghervorming is eerder de druppel die de emmer heeft doen overlopen. De onvrede was al heel lang voelbaar. Wat nu? Het maakt mij moedeloos en ik kan alleen maar hopen voor dit prachtige land. 

De foto’s bij dit artikel werden aangeleverd door de Colombiaanse fotograaf David Estrada Larrañeta. Hij is ook op Instagram te volgen.