Bedrijf van een wereldwijf – Gezonde tanden voor alle kinderen

Een stralende glimlach is niet voor iedereen weggelegd. Een goed gebit al helemaal niet. En toch is dat precies waar Alice Grasveld wel naar streeft. Zij weet uit ervaring dat tandproblemen van grote invloed kunnen zijn op het maatschappelijk slagen van kinderen. Alice’s droom is dat geen enkel kind waar ook ter wereld vanwege een slecht gebit in het leven belemmerd wordt en daarom zette ze in 2018 ‘The Healthy Teeth Foundation’ op.

De Wereldwijven wilden er meer van weten en belden haar op.

Wie is Alice Grasveld? En wat is je achtergrond?

Ik ben 40 jaar, kom uit Den Haag en ben naast mondhygiëniste ook medisch antropoloog en actieonderzoeker. Ik houd van Afrika en ben er inmiddels al zeker twintig keer geweest voor verschillende projecten in onder andere Zuid-Afrika en Kenia. Mijn voornaamste focus ligt op water & sanitatie, vrouwelijk ondernemerschap en, waarschijnlijk niet zo verrassend, mondzorg.

In 2018 heb ik mijn eigen stichting The Healthy Teeth Foundation opgericht om preventieve mondzorg voor kansarme kinderen toegankelijker te maken. Ik voer participatief actieonderzoek uit en sinds dit jaar doe ik ook een PhD aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam en de Vrije Universiteit over de projecten van mijn stichting. 

Wat hebben schoolverzuim en een gezond gebit met elkaar te maken? 

Ik gun ieder kind ter wereld dat het naar school kan en zijn of haar talenten kan ontwikkelen, maar helaas is het zo dat kiespijn één van de belangrijkste redenen is voor schoolverzuim (naast diarree). En dat terwijl beide zo eenvoudig zijn te voorkomen door routines waar wij in het Westen niet eens over nadenken: handen wassen en tandenpoetsen.

In sloppenwijken heeft 80% van de kinderen last van tandbederf. Die slechte tanden zorgen er vaak voor dat zij niet naar school gaan, of zich niet kunnen concentreren waardoor ze blijven vastzitten in de ‘poverty trap’.

Hoewel het voor de meeste Nederlanders heel normaal is dat je geregeld je handen wast en tandenpoetst, zal het je misschien verrassen dat toch ook in in Nederland dit probleem speelt. Zo heeft 74% van de kinderen van moeders met een migratieachtergrond (uit arme wijken) last van tandbederf. Mijn meest recente project concentreert zich nu dan ook op de Schilderswijk in Den Haag. 

En met The Healthy Teeth Foundation gaan jullie een stapje verder. Niet alleen een gezond gebit, maar liefst ook aandacht voor duurzame mondverzorging? Vertel! 

Ik zet mij in voor een betere wereld en daar hoort vanzelfsprekend ook een beter milieu bij. Een wereld zonder de plastic soup. Om die reden werk ik graag samen met bedrijven als The Bamboovement, die tandenborstels van bamboe maken. Of bedrijven die tandpasta-pilletjes maken in glazen potjes, zoals Happy Tabs.

Behalve het belang van een gezond gebit, probeer ik meer bewustzijn te creëren voor de omgeving waarin we leven. Het milieu. En waar beter te beginnen dan bij de jeugd? Kwaad kan het in ieder geval niet. Helaas zijn deze producten vaak nog wel te duur voor de doelgroep waarmee ik werk. Ik zoek dus verder en wacht met smart op de dag dat deze producten goedkoper worden en ook gewoon in de supermarkt liggen. 

Jullie hebben een aantal projecten in o.a Kenia en Zuid-Afrika. Waar begin je?

Ieder project begint altijd met een lokale partner zoals een lokale organisatie, lokale tandartsen of een lokale universiteit. Door met hen samen te werken, kunnen we zorgen dat de kinderen met een slecht gebit of kiespijn geholpen worden. Daarnaast heb je mensen nodig die de taal spreken, de wijk kennen en de lokale gebruiken. Meestal zijn dit vrouwen en zij zijn echt de ‘bruggenbouwers’ voor ons.

Ieder project heeft als begin- en eindpunt altijd een basisschool want het draait natuurlijk om de kinderen. Zodra dit allemaal geregeld is, voeren we gezamenlijk participatief actieonderzoek uit. Participatief wil zeggen dat we dit samen met de kinderen en de mensen uit de wijk doen. Het is enerzijds kwalitatief onderzoek naar de onderliggende oorzaken en gevolgen van tandbederf en anderzijds gericht op actie: we co-creëren samen een preventief actieplan voor op de basisschool. Vaak zit daar ook een gesuperviseerd handenwas- en tandenpoetsprogramma bij. 

En dan start een project, maar het kost natuurlijk ook geld. Waar haal je je financiering vandaan?

Geld is altijd een belangrijke factor voor ieder project dus zoek ik mensen die dit willen financieren: de sponsors. Tot nu vind ik die altijd wel in mijn netwerk. Dat is familie en zijn vrienden en kennissen, maar ook de Rotary en andere stichtingen, tandheelkundige organisaties en universitaire fondsen. Geldschieters vinden en fondsen werven is niet makkelijk en tijdrovend, maar ik word er handiger in!

Het spreekt voor zich dat ieder project natuurlijk ook opgevolgd en tussendoor geëvalueerd moet worden. Dankzij mijn samenwerking met lokale partners, kan ik makkelijk contact houden over het project met hen via WhatsApp. Eens in de zoveel tijd doen zij een follow-up en ik ga zelf altijd terug na een half jaar of een jaar.

Tijdens de corona periode hebben mijn lokale partners in de sloppenwijken van Nairobi op gezamenlijk initiatief en namens mijn stichting maar liefst vijfenvijftig handenwas-stations gebouwd. En onderhouden want dat hoort er ook bij. Het is onbegonnen werk om in deze gebieden het principe van ‘social distancing’ te handhaven, dus dan moet je je richten op het verbeteren van de hygiëne. Verder hebben we ook mondmaskers uitgedeeld.

De focus in de projecten kwam dus meer te liggen op het was-aspect (WASH), maar uiteindelijk horen beide mijns inziens ook bij elkaar: handen wassen en tandenpoetsen. We delen nog iedere maand zeep uit en leveren een vrachtwagen met maar liefst 10.000 liter schoon drinkwater aan de desbetreffende sloppenwijken. 

Is er een project waar je speciaal trots op bent? 

De projecten in Zuid Afrika en Kenia. Dit zijn de eerste projecten die ik voor mijn stichting heb opgezet. Ik had echt het gevoel dat we het verschil maakten en ik voelde me zo ontzettend 100%‘alive. We voerden het project ook uit met een hele groep vrouwen: vrouwelijke studenten en onderzoekers, lokale moeders uit de wijk, vrouwelijke tandartsen. Het was echt girlpower ten top! Zo inspirerend!

De invloed van vrouwen is enorm. Sterker, zonder de lokale vrouwen ben je nergens…en ze zijn zo sterk! Met die projecten heb ik een UvA Alumni Award en de Viva400 Award gewonnen. Een prachtige kroon op ons werk en een kwaliteitskeurmerk voor mijn stichting. 

En met de Stichting maak je ook kans op de Science & innovation Award? Je bent nu semi-finalist! 

Dat was een hele mooie rollercoaster. Ik ben tot de lijst van semi-finalisten doorgedrongen, maar helaas uiteindelijk niet doorgegaan naar de laatste ronde. Het was wel een hele eer om in die lijst met slimme wetenschappers te staan! Nou ja…’You win some, you loose some!’

Naast je baan heb je ook het werk voor de stichting. Hoe ziet je eigen werkweek eruit? 

Ik werk nu drie dagen per week aan mijn PhD onderzoek waarvoor ik dus veldwerk/onderzoek doe in de Schilderswijk in Den Haag. Als onderdeel van mijn PhD begeleid ik ook zes vrouwelijke bachelors en master studenten van verschillende studies, die meedoen aan dit onderzoek. Daarnaast werk ik twee dagen in een praktijk voor mondhygiëne en in het weekend zit ik niet stil en doe vaak nog extra dingen voor mijn stichting. Twee tot drie keer per jaar kom ik met het bestuur bijeen om te vergaderen.

Wat zijn je toekomstplannen? 

Ik wil graag, na mijn PhD, weer mooie nieuwe buitenlandse projecten doen in Afrika, maar misschien ook op plekken waar ik nog niet geweest ben. Ooit dacht ik aan Nicaragua en Indonesië. Er zijn dus nog genoeg toekomstplannen.

Wat kunnen lezers van dit artikel doen?

Lezers kunnen de stichting natuurlijk financieel sponsoren via ons bankrekeningnummer, IBAN: NL56 ABNA 0834 5089 82. Je kunt ons ook een email sturen naar info@thehealthyteethfoundation.com waarin je je telefoonnummer vermeld. Dan ontvang je een open tikkie (redactie: dit is alleen voor de lezers die in Nederland wonen mogelijk)

Verder hebben we ook altijd in grote getale tandenborstels en tandpasta nodig (het liefst milieuvriendelijke), dus die kan men doneren. Misschien leuk voor hen die handig zijn met een naaimachine: om de tandenborstels in de klas te bewaren, hebben we tandenborstel-gordijnen nodig. Kortom er zijn mogelijkheden genoeg en meer informatie vind je op de website van The Healthy Teeth Foundation.