360 met de Wereldwijven: machteloos op afstand?

De afgelopen periode is voor ons allemaal verwarrend en intens geweest. De gedwongen quarantaines, het compleet omgooien van je dagelijkse routines leek de eerste weken misschien nog een welkome afleiding in de sleur van alledag. Wie had ooit gedacht dat zij of hij terug zou snakken naar zoiets als sleur?

Dat terugverlangen naar de haast in de ochtend om kinderen op tijd op school te krijgen terwijl je zelf nog net een boterham of kop koffie achterover slikt?

Snakken naar sleur

Of de zaterdagochtend boodschappen doen en daarna een visje scoren op de markt? De afgelopen maanden dacht je waarschijnlijk bij jezelf “nou liever niet…” en werd de zaterdag beperkt tot een efficiënte snelle gang naar de supermarkt. Misschien gecombineerd met die andere boodschapjes die ook nog gedaan moesten worden. Gewoon omdat je even geen zin had in veel drukte, ongewassen handen en zo lang een mondmasker op. De weekenden op het voetbalveld werden anders ingevuld en we trokken massaal de bossen in.

Ook het wekelijks bezoek aan opa en oma werd beter maar even uitgesteld. Voor de Wereldwijven was dit niet anders, met uitzondering van dat bezoek aan opa en oma. Dat bezoek was en is sowieso nooit een vanzelfsprekendheid. Wereldwijf Bonny kan daarover meepraten. Zij was net met haar man geëmigreerd naar Oostenrijk en ging ervan uit hun vrienden en familie zeker nog geregeld te zien. De afstand Nederland-Oostenrijk is prima met een auto te overbruggen. Totdat de pandemie in alle hevigheid uitbrak.

“Wij hebben vooral veel gefacetimed en gebeld en van het gemis aan sommige vriendinnen zowat liefdesverdriet gehad. Het was heel jammer dat ik niet op het 4×11-verjaardagsfeestje van één van mijn beste vriendinnen kon zijn. Maar wat kun je eraan doen?”

Bonny weet het allemaal wel te relativeren en is zich bewust dat dit onderdeel is van de keuze die ze twee jaar geleden maakten.

Grenzen dicht

Maar wat als een geliefde plots ziek wordt en de grenzen sluiten? Saskia woont in San Diego en een paar maanden nadat Covid de wereldmedia al beheerste, kreeg haar moeder te horen dat ze darmkanker had. De afstand naar Nederland voelde nooit eerder zover. In kilometers, maar ook met negen uur tijdsverschil is het niet 1-2-3 de telefoon pakken als de behoefte er is. Op afstand volgde ze de vele onderzoeken en dacht ze mee met haar broer en ouders over de vragen die gesteld moesten worden.

“Toen mamma in december vorig jaar geopereerd werd, besloot ik terug te vliegen naar Nederland. Niemand wist het, op twee heel goede vriendinnen na. Het was geen sociaal weekje. Ik wilde er voor mam en pap zijn. Het kon, puur en alleen omdat ik een ‘greencard ‘ heb. Ik vloog naar Nederland als Nederlander en mocht de VS weer in als ‘US permanent resident’.”

Het herstel van haar moeder leek goed te gaan. Tot dit voorjaar. De pijn werd ondragelijk en nu waren de grenzen niet alleen nog altijd gesloten, maar kwamen er alle formaliteiten van testen en verplicht papierwerk bij. Een heel gepuzzel, maar weer vloog ze naar Nederland. In de eerste plaats om haar ouders te zien, maar ook om haar broer bij te staan en met hem te praten. Niet via FaceTime of telefoon maar face to face. Zoveel was onduidelijk en ze wilde haar ouders helpen de juiste antwoorden te krijgen.

“In april dit jaar, kon mam binnen een week niet meer lopen en had enorm veel pijn. Waar kwam dit vandaan? Was de kanker uitgezaaid? Was het wat anders? Ze kreeg een aantal onderzoeken en de diagnose werd osteoporose. Uiteraard een enorme opluchting, maar aan de ernst van de pijn leek te worden voorbijgegaan. Mijn moeder heeft altijd energie en ineens zat ze gevangen in haar eigen lichaam. De pijn was niet te doen. Haar artsen reageerden nauwelijks: niet de oncoloog, of de orthopeed en helaas ook niet de huisarts. Uiteindelijk zijn mijn broer en ik gaan rondbellen. Voor teamwerk moet je soms echt bij elkaar zijn.”

Natuurlijk, als je gaat emigreren, bereid je je voor op situaties dat de afstand je niet snel terugbrengt naar je geliefden. Maar op een pandemie kan je je niet voorbereiden.

Geen vaste verblijfplaats

Vanuit de meeste werelddelen kun je binnen 24 uur daar zijn, waar je moet zijn. In een normale situatie waar de grenzen altijd open zijn en je binnen redelijke tijd het gangbare papierwerk in huis hebt. Dat is een situatie die iedereen die emigreert voor zichzelf inschat. Dat is een situatie die dus totaal niet opgaat in een pandemie.

Nog gecompliceerder wordt de situatie als je niet een vaste verblijfplaats in het buitenland hebt. Sterker, dat je je verblijfplaats van plek naar plek verhuist. Uh, hoe dan? Wereldzeilers bijvoorbeeld. Wereldwijf Mariska besloot samen met haar gezin de sleur in Nederland (tijdelijk) vaarwel te zeggen en met hun boot de wereldzeeën te trotseren. Wie zo’n besluit neemt, weet dat ze soms wekenlang onafgebroken op zee doorbrengen. Zonder de zekerheden van dagelijkse wifi en afhankelijk van de satelliettelefoon.

Dus als er dan iets ’thuis’ gebeurt…. dan is er geen garantie dat je op tijd het bericht hoort of terug kunt keren. Familie en vrienden weten dat ook. Mariska vertelt dat ze zich bewust waren van de mogelijkheid dat zich een noodgeval kon voordoen en zij niet op tijd konden reageren. Het was iets waar zij tenslotte zelf voor hadden gekozen. Maar, Covid maakte dat ze zich extra machteloos voelden.

“Dat we zelfs de hulp van de ambassade hebben moeten inschakelen om überhaupt een land in te mogen, is iets dat we in onze ergste dromen niet hadden kunnen bedenken. Het gaf me geen schuldgevoel, want het lag immers buiten onze schuld. Het gaf me wèl een extreem gevoel van verantwoordelijkheid om aan familie en vrienden ‘verantwoording’ af te leggen over hoe de vork precies in de steel stak.”

Slikken en doorgaan

Vanwege Covid heeft Mariska veel moeten missen. Ze hebben een huwelijk, de bijzondere 70e verjaardag van haar moeder, enkele begrafenissen in familie- en vriendenkring en vooral de mogelijkheid om familie en vrienden bij te staan tijdens hun pijnlijke periode van ziekte en overlijden.

Het onbegrip dat ze regelmatig hebben gevoeld en de verwijten die ze ontvingen waren hard. Die gingen van “jullie snappen niet hoe moeilijk het nu in Nederland is” tot “jullie zitten lekker op een boot in de Pacific”.

“Dat onze dochter zich misschien wel eenzamer en machtelozer voelde, dan hun kinderen die nu niet naar school konden, leek totaal aan hen voorbij te gaan. Dat onbegrip, ook op volwassen niveau, heeft mij en ons het meest geraakt. Ons hart uitstoten doen we bij elkaar, als gezin. En gelukkig ook bij het handjevol familieleden en vrienden dat ons door dik en dun steunt. Want ook al begrijpen ze niet alles van onze reis en besluiten, ze kennen ons en weten dat we zullen doen wat het beste is voor onze veiligheid en ons gezin.”

De Covid-spiegel

Het is voor niemand een gemakkelijke twee jaar geweest. Niet voor hen die in Nederland wonen, niet voor hen die besloten te emigreren. De woorden Covid, corona en pandemie komen ons misschien zelfs wel de strot uit en we snakken naar ‘normaal’. Maar komt normaal ooit weer terug of moeten we opnieuw naar onze samenleving leren kijken? Is het niet beter te kijken naar de lessen die we nu leren? Mariska verwoordt het mooi:

“Deze tijd heeft ons meer dan ooit geleerd dat we ons eigen pad moeten kiezen, dat we flexibel en wendbaar moeten zijn en begripvol, hulpvaardig en warm voor onze naasten. We kunnen alleen maar hopen dat we diezelfde houding uiteindelijk terug krijgen van onze dierbaren.”

Misschien is het waar en is Covid een ‘blessing in disguise’? En leren we onszelf en anderen beter kennen en, blijken juist die mensen die we het minst goed kennen, degenen waar we het meeste begrip van ontvangen.

Blijft het echter toch enorm schipperen tussen je emoties om goed te willen doen, maar in de ogen van anderen niet te kunnen doen? En kom je er niet zelf uit met je dierbaren? Dan kun je overwegen om eens met een derde persoon te gaan praten. Een psycholoog van Psycholoog op Afstand houdt je een spiegel voor in je eigen veilige omgeving en samen kan je je belastende rugzak rustig onderzoeken. Voor welke spullen is het tijd om ze definitief achter te laten, zodat jij de stappen kunt zetten die je wilt zetten en kan zetten?

Het is zeker de moeite van het onderzoeken waard. Vraag vandaag nog een vrijblijvend kennismakingsgesprek aan.