In gesprek over… Rebelse Meisjes!

Carol Rock woont en werkt in San Francisco en is freelance journalist en America watcher. Ze is geregeld te zien en te horen op de Nederlandse radio en televisie. Daarnaast is ze vertaler en columnist voor o.a. de Wereldwijven en schreef ze mee aan twee prachtige boek-projecten, die niet op je nachtkastje mogen ontbreken. Wij wilden er alles van weten en zochten Carol op!

Beide boeken vertellen de waargebeurde sprookjes over doortastende vrouwen: rebelse meisjes. Het eerste boek, Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes – 100 bijzondere Nederlandse vrouwen, bundelt maar liefst honderd verhalen over buitengewone Nederlandse vrouwen. Vrouwen die tegen de stroom in gaan, hun eigen pad kiezen en durven zijn wie ze willen zijn. Het tweede boek, Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes – 100 verhalen over Black Girl Magic is een eerbetoon aan honderd grensverleggende Zwarte vrouwen en meisjes die hun dromen waarmaakten door hun onverwoestbare Black Girl Magic.

In korte tijd heb je aan twee prachtige boeken meegewerkt. Hoe raakte je bij deze projecten betrokken?

Een paar jaar geleden was ik te gast in het programma Koffietijd. Ik wilde het tijdens de Kinderboekenweek hebben over diversiteit in kinderboeken en waarom dat zo belangrijk is. Het klinkt misschien gek, maar door ons verblijf in de VS ben ik pas goed gaan inzien hoe ‘wit’ (en mannelijk) Nederlandse kinderboeken eigenlijk zijn.

De Engelse taal biedt natuurlijk zoveel meer mogelijkheden qua diversiteit, kijk maar naar alle landen (ex-kolonies) waar Engels de voertaal is. De diaspora van mensen uit die voormalige kolonies naar landen als Engeland en de Verenigde Staten, dan krijg je vanzelf een veel rijker aanbod wat literatuur betreft.

Ik vind het echt belangrijk dat hier meer aandacht voor komt. Als kind las ik graag en veel, maar de hoofdpersonages in de boeken leken nooit op mij. Ik herinner me dat ik de boeken geïllustreerd door Thé Tjong King altijd mooi vond, omdat hij toen al kinderen met verschillende achtergronden illustreerde. Door zijn naam wist ik ook dat hij geen witte Nederlander was, dus onbewust had ik al door dat hier iets bijzonders aan de hand was.

Het gaat er dus niet om dat de nadruk op kleur wordt gelegd, maar dat de verhalen ook eens verteld worden door een kind dat zwart, bruin, Aziatisch, gehandicapt, of niet standaard is. En tijdens die bewuste uitzending van Koffietijd praatte ik daarover met de schrijver van het boek Waar is mijn Noodlesoep. Zijn uitgever zag mij en nam contact met me op. Zo is het balletje gaan rollen.

Jij hebt alle vertaalwerkzaamheden gedaan voor Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes – 100 verhalen over Black Girl Magic? 

Klopt. Mijn dochter en ik zijn groot fan van de Rebelse Meisjes boeken. We kochten ze al voordat ze in Nederland uitkwamen. Ik kan van dit soort projecten zo enthousiast worden. Eindelijk. Het was voor mij daarom een eer dat ik niet alleen aan de Nederlandse versie mocht meeschrijven, maar ook de hele vertaling heb gedaan voor van deze speciale Black Girl Magic editie.

Dat lijkt ons een monsterklus… Hoe gaat zo’n project?

Nou, een monsterklus was het zeker. De toestemming en rechten om dit boek in het Nederlands uit te brengen, kwamen pas in het voorjaar rond. Ik heb het boek dus in relatief korte tijd vertaald. Ik had een heel strak schema voor mezelf gemaakt, omdat ik het echt heel goed wilde doen. Ik voelde de verantwoordelijkheid om al deze vrouwen op een mooie en respectvolle manier in de schijnwerpers te zetten. Elke pagina was voor mij een nieuw eerbetoon. Het was enorm veel werk.

Deze boeken zijn voor zowel kinderen als volwassenen, dus je moet ook echt op taalgebruik letten. Sowieso is het taalgebruik van deze serie redelijk volwassen. Onder de tien jaar is het echt nog een voorleesboek, maar gelukkig keek er een corrector mee en werd ik heel goed begeleid.

We zaten de hele zomervakantie in Nederland en de deadline was eind juli. Ik denk dat ik heel veel vrienden en familie heb teleurgesteld omdat ik steeds de boot moest afhouden wanneer mensen wilden afspreken. Dat was denk ik het moeilijkst van het hele vertaalproces, haha! Gelukkig had iedereen er begrip voor!

Aan de Nederlandse versie van Black Girl Magic, zijn nog tien verhalen toegevoegd waarvan jij er drie hebt geschreven. Hoe kwam je tot je keuze?

We hebben inderdaad tien Nederlandse vrouwen aan deze speciale editie toegevoegd en ik heb geholpen met het tot stand brengen van deze lijst. Dat was een moeilijke klus. Ik vond het bijvoorbeeld erg belangrijk dat er voldoende balans in zat. Niet alleen Nederlandse journalisten, of vrouwen uit de entertainment industrie bijvoorbeeld. Of waar liggen hun roots? We hebben daar ook echt naar gekeken. Best moeilijk, want eigenlijk verdienen zoveel fantastische vrouwen een plek in dit boek. 

Uiteindelijk heb ik de verhalen van Sylvana Simons, Amma Assante en Susannah van Rabenswaay geschreven. Wat een inspirerende vrouwen zijn dat. Het maakt me zo trots dat wij als klein land ook zulke indrukwekkende namen hebben mogen toevoegen.

Stonden er verrassingen voor je in het origineel van Black Girl Magic, vrouwen die jij nog niet kende?

Jazeker! Ik was misschien wel het meest verrast door het verhaal van Taytu Betul, een Ethiopische keizerin die een hele belangrijke rol heeft gespeeld tijdens de onafhankelijkheidsstrijd tegen Italië. Mede dankzij haar moed en scherp inzicht, is het niet gelukt Ethiopië te koloniseren. Dat maakt me ongelooflijk trots.

Of dat de uitvinder van de lasermethode tegen staar een Zwarte vrouw was, Patricia Bath en dat het hoofdkantoor van de Verenigde Naties in Parijs is ontworpen door een Zwarte vrouw, Beverly Loraine Greene. Het verbaasde me vooral dat we zo weinig over deze vrouwen weten en dat hun werk en moed veel te weinig terug te zien is als inspiratiebron voor boeken en films. Ik denk dat je uit dit boek alleen al talloze mooie speelfilms kunt maken!

Eerder dit jaar kwam de Nederlandse variant van Rebelse Meisjes uit. Ook daar heb jij aan meegeschreven. Over wie wilde jij schrijven?

Voor de Nederlandse versie van Bedtijdverhalen voor Rebelse Meisjes schreef ik de verhalen van Mies Bouwman, Tabitha en Lieke Martens. Lieke wilde ik graag schrijven, omdat dat voor mijn voetballende dochter zo leuk is, die was ook heel erg trots. Met Mies Bouwman ben ik min of meer opgegroeid en ik mocht haar ook één keer ontmoeten toen ik bij televisie werkte. Een hele bijzondere vrouw. Aan haar verhaal vond ik het trouwens prachtig dat de omroepdirecteur destijds dacht zich met haar liefdesleven te mogen bemoeien. Toen werd ze freelancer en dus eigen baas. Weg alle bemoeienis. Ik dacht toen echt even “Go tell them, Mies”!

En dan begin je over deze vrouwen te schrijven. Hoe pak je dat aan?

Dat hoefde ik gelukkig niet helemaal alleen te doen. De redactie had al research gedaan en artikelen uitgezocht om mij op weg te helpen. De journalist in mij ging daarmee aan de slag en vond gaandeweg nog meer bijzondere interviews en artikelen waar ik veel aan had voor de juiste toon van het verhaal. Ik heb ook eindeloos filmpjes teruggekeken.

Van Mies heb ik bijvoorbeeld met grote bewondering naar de marathonuitzending van Open het Dorp zitten kijken. We vergeten weleens dat zij daarmee iets heel bijzonders heeft neergezet (ze kwam er zelfs mee in Guinness book) als vrouw en als televisiepersoonlijkheid. Dat was in die tijd ongekend en ik denk dat ze daarmee voor zoveel vrouwen én mannen heel wat deuren heeft opengegooid.

Het geldt voor alle verhalen die ik schreef. Je wilt dat het klopt en je hoopt dat de vrouw in kwestie, mits nog in leven, het verhaal leest en denkt “Ja, dat is mijn verhaal” en hopelijk is het ook een moment waarop ze zichzelf een schouderklopje geven, want dat is volkomen terecht!

Wat is je volgende project?

Ik ben nu bezig met een heel leuk project waarover ik binnenkort meer hoop te kunnen vertellen… Ik volg cursussen Creative Writing en kinderliteratuur aan Stanford University. Ik heb schrijven altijd al zo leuk gevonden en nu ik weer ‘op school’ zit, vraag ik me weleens af waarom ik niet voor deze studie heb gekozen. Dus wie weet wat daar nog voor moois uit voort gaat komen!