Natuurrampen zijn een blijvertje

De berichtjes uit Nederland komen binnen zodra ik mijn telefoon aanzet na een lange nacht slaap. “Ga je nu naar Kentucky voor het Rode Kruis?” Aangezien ik geen idee heb waar het over gaat, kijk ik snel naar het nieuws: Tornado’s in Kentucky maken zeker 50 slachtoffers. De foto laat niets aan de verbeelding over. Een totaal verwoest gebied waar eerder die dag nog mensen in hun huizen aan het avondeten zaten.

Een tornado van twee kilometer breed, die over een afstand van 300 kilometer alles opzoog tot op soms wel tien kilometer hoogte en alles als luciferhoutjes weer uitbraakte.

Tornado

Niet eerder heeft men in Kentucky een tornado op deze schaal en met deze kracht gehad, zegt de gouverneur op de televisie. In maart, van dit jaar nog, was ik voor het Amerikaanse Rode Kruis in het oostelijk deel van deze staat vanwege de flinke overstromingen. Alles was verwoest, net als in Louisiana, New York, Maryland en Delaware waar ik vrijwilliger was. En overal hetzelfde verhaal: zo erg hebben we het nog nooit meegemaakt.

Tijdens de afgelopen zomer woonde bijna een op de drie Amerikanen in een county die te maken kreeg met een natuurramp: in het noordwesten kookten mensen hun huizen uit door de hitte, in Californië raasden de bosbranden, in het noordoosten veranderden kelders door plotselinge overstromingen als gevolg van de heftige regens in dodenvallen.

Verhuizen

In de zomervakantie reden we van oost naar west door Noord-Amerika. Tijdens deze reis vertelde een taxichauffeur in Portland dat de huizenprijzen in zijn staat stegen nu de mensen uit Californië, op de vlucht voor de bosbranden, hun toevlucht zochten in het aangename klimaat van Oregon. Onder druk van Covid is de mogelijkheid om op afstand te werken enorm toegenomen. Waarom zou je veel geld betalen voor een klein appartementje in San Francisco? Of het risico lopen dat je huis door de brand vergaat?

En toch, data laten zien dat veel Amerikanen nog steeds naar gebieden verhuizen waar de kans op rampen juist groot is. De verhuisbeweging gaat naar het zuidwesten van Amerika en de kustgebieden waar het risico op droogte en overstromingen toenemen. Dat geldt ook voor Oregon. Beter kun je naar Vermont gaan of het gebied rond de grote meren. De huizenprijzen en het beschikbare werk hebben echter grote aantrekkingskracht.

Ongelijkheid

Natuurrampen hebben ook nog een ander gevolg: ze maken de ongelijkheid tussen verschillende bevolkingsgroepen nog eens groter. In buurten waar 90% van de bewoners in armoede leeft, heeft 41% minder beschutting tegen de zon dan die buurten waarin slecht 10% arm is. In wijken met meer zwarte dan blanke Amerikanen is dat gemiddeld 33%. Bij opwarming van de aarde met twee graden, is de kans voor zwarte mensen 40% groter dan voor witte Amerikanen dat ze op plaatsen wonen waar extreme temperaturen voor slachtoffers zullen zorgen.

Ik zag het ook in het oosten van Kentucky. De armste mensen wonen naast de beekjes, vaak in kwetsbare trailers en de rijkere op de heuvel ernaast. Hoewel natuurrampen niemand ontzien, zijn juist de arme en vaak gekleurde mensen in Amerika slachtoffer van natuurgeweld waaronder verwoestende overstromingen.

Klimaatmigratie

De vooruitzichten zijn niet goed. Sinds 1979 neemt elke tien jaar de kans dat een tropische storm uitgroeit tot een orkaan met acht procent toe. De hitterecords worden bijna elk jaar verbroken. Zoals de Verenigde Naties eerder dit jaar verkondigde, bij monde van VN-secretaris generaal António Guterres, na het verschijnen van een alarmerend klimaatrapport: ‘het is code rood voor de mensheid.’

De verwachting is dat de opwarming in de toekomst uiteindelijk zal leiden tot een grote klimaatmigratie. Deze beweging zou vergelijkbaar zijn met de grote verhuizing na de dust bowl, de periode in de dertiger jaren van de vorige eeuw waarin de vlaktes in Noord-Amerika en Canada werden getroffen door grote droogte en mislukte oogsten. Als gevolg daarvan trokken mensen noodgedwongen naar het Westen.

Weinig hoop

Ondertussen is het klimaatsceptisme groot in Amerika. Het aantal mensen wat gelooft dat deze rampen een gevolg zijn van de opwarming van de aarde neemt wel toe, maar ik sprak ook nog genoeg mensen die toch denken dat het tijdelijk is en zeker niet het gevolg van de uitstoot van schadelijke gassen.

President Biden heeft tijdens de verkiezingen een ambitieus klimaatplan neergelegd. De vraag is wat er van de uitvoering terecht gaat komen. Heeft hij voldoende tijd nu hij de meerderheid in het Huis en de Senaat heeft om belangrijke besluiten erdoor te krijgen? Volgend jaar zijn de tussentijdse verkiezingen en kan die krappe meerderheid zo maar verdwijnen. Dat alles stemt niet hoopvol.

Vandaag kreeg ik weer een e-mail. Er wordt een zware storm verwacht in de Mid-West. Of we onze beschikbaarheid willen bijwerken in het systeem van het Amerikaanse Rode Kruis. Dat heb ik natuurlijk gedaan en nu is het hopen dat het allemaal mee zal vallen. Het is een beetje tegen beter weten in want rampen zijn chronisch geworden hier in Amerika.

Lees meer over Mirjam’s ervaringen als vrijwilliger!

Mirjam schreef vaker over haar ervaringen als vrijwilliger voor het Amerikaanse Rode Kruis. Zo bezocht ze eerder Kentucky in maart na verwoestende overstromingen en NYC nadat orkaan Ida daar had huisgehouden.