Kinderloos en toch een rijk leven met kinderen

Kinderloos zijn is een stil verdriet dat er altijd is omdat het zoveel breder is dan moeder worden en zijn. Het komt terug in verschillende levensfasen: wat als je vriendinnen oma worden? Of hun kinderen trouwen en zij worden schoonmoeder? Of je eigen moeder overlijdt. Ingrijpende momenten waarin je je enorm eenzaam en onbegrepen kunt voelen. Kinderloosheid is in Nederland misschien redelijk geaccepteerd, maar in heel veel andere landen veel minder. Soms zelfs taboe.

Wat is de impact van (ongewenste) kinderloosheid als je in het buitenland woont of hebt gewoond? Dit is het verhaal van Mariel. Ze woont in Californië en is kinderloos, hoewel Mariel zich wel altijd een leven met kinderen had voorgesteld. Door de onvoorspelbare loop van gebeurtenissen, is het er nooit van gekomen.

Een bewust onbewuste keuze

Zijn er moeilijke en verdrietige momenten geweest? Absoluut. Zullen die er blijven komen in de toekomst? Ongetwijfeld. Maar toch heb ik ondanks dat ik kinderloos ben, een rijk leven mèt kinderen. Geen kinderen van mijzelf, maar wel de kinderen van mijn vrienden. Ik voel nooit dat ik door mijn omgeving, of hier in de VS, anders behandeld word omdat ik geen kinderen heb en misschien – in de ogen van sommige mensen – een minder traditioneel leven leid.

Ik was dertig toen ik samen met mijn vriend voor Philips naar Californië werd uitgezonden. We waren al zeven jaar samen, hadden een huis gekocht en best wel vaste plannen voor de toekomst. Drie jaar naar Californië voordat we ons met kinderen in Brabant zouden settelen, leek ons een geweldige kans.

Het leven loopt echter niet altijd zoals je het plant en zo verliep ons Amerikaanse avontuur ook niet zoals ik had gedacht. Met z’n tweeën naar een ander land verhuizen, betekent dat je helemaal op elkaar bent aangewezen en de (vanzelfsprekende) steun van je familie en vrienden er ineens niet meer is. Ons eerste jaar hier, besefte ik dat we eigenlijk niet dezelfde dromen en waarden hadden. Na lang wikken en wegen, besloot ik dat het beter was om de relatie nu te verbreken nog voor er misschien kinderen waren, dan ergens in de toekomst met kinderen.

“Ik hoor het mijn moeder nog zeggen: “maar je bent 31 en als je niet snel iemand vindt, krijg je misschien nooit kinderen.”

Ik wist dat dat een risico was, maar besefte ook dat, ondanks dat ik graag kinderen wilde, dit geen reden was om bij hem te blijven. En zo was het een heel bewuste keuze om de relatie te verbreken en opnieuw te beginnen, maar natuurlijk niet bewust om geen kinderen te willen. 

Alleen opnieuw beginnen

Daar was ik dan, alleen in een nieuw land met bijna geen vrienden. Zou ik blijven of terug naar Nederland gaan? Bij Philips was ik net die zomer aan een nieuw en uitdagend project begonnen en besloot mijzelf op z’n minst een jaar de kans te geven: om mezelf te bewijzen en om in Californië een nieuw leven op te bouwen. 

Misschien was het toeval, misschien was het voorbestemd, maar ik denk dat mijn leven wellicht heel anders zou zijn verlopen zonder die eerste donderdagavond in een Ierse pub in Sunnyvale. Een collega nodigde me uit mee te gaan. Hij ging er iedere donderdagavond heen met nog een aantal buitenlanders en vertelde me dat dit een goede gelegenheid was om nieuwe mensen te leren kennen.

“Schoorvoetend liep ik die bewuste donderdagavond, het was oktober, de Fibbar McGee’s binnen.”

Mijn collega stelde mij gelijk aan een hele groep collega’s voor, met name Ieren. Toen had ik niet kunnen voorspellen dat juist die groep inmiddels al meer dan twintig jaar mijn Californische familie is. Voor hun kinderen ben ik een tante, een surrogaat moeder of toffe oude zus. 

Het leven is vol keuzes

Ik geloof niet in een perfect leven, waarin mensen alles hebben wat ze willen. Geluk is niet iets magisch dat er zomaar is. We moeten allemaal keuzes maken. Soms grote, schokkende keuzes en soms een aantal kleinere, die uiteindelijk bepalen hoe we ons leven invullen en wat ons gelukkig maakt.

Na mijn breuk met mijn vriend, realiseerde ik dat ik zelf verantwoordelijk ben voor mijn geluk. Het leven is niet altijd eerlijk en je krijgt niet altijd wat je wilt. Als dingen tegenvallen en niet zijn wat je had gehoopt, dan kun je bij de pakken neerzitten, of je kunt kijken welke opties er zijn en een keuzes maken die je wel weer gelukkig maken.

“Toen ik bij mijn vriend wegging en de pijn en het verdriet wat waren gezakt, dacht en hoopte ik dat ik een nieuwe relatie zou vinden en die kinderdroom nog uit zou komen.”

Nadat mijn volgende relatie na een paar jaar verbroken werd, realiseerde ik me dat die kans inmiddels kleiner werd. Ik was inmiddels begin 40. Ik had een leuk leven opgebouwd in Amerika en had inmiddels Philips verruilt voor verschillende start-ups. Eén van de consequenties was dat ik een aantal jaren echt keihard werkte en niet veel tijd had voor daten. Dat was een bewuste keuze, want ik wilde mezelf bewijzen in het tech-wereldje van Silicon Valley.

Maar het betekende ook dat ik een leuk leventje leidde: ik was financieel onafhankelijk, reisde veel en ontmoette interessante mensen. Bovendien had ik nog steeds mijn fantastische vriendengroep, waarvan de meesten ondertussen waren getrouwd en sommige kinderen hadden. Ik was best geinteresseerd in een relatie, maar alleen als het iets zou toevoegen aan mijn leven, niet om maar een relatie (en eventueel kinderen) te hebben. 

Kinderloos blijven werd toen een bewuste keuze

Op en bepaald moment heb ik wel serieus alle mogelijkheden voor kinderen overwogen. Natuurlijk wilde ik niet op een dag wakker worden en denken “oh ik heb de boot gemist”, zonder ooit bewust alle alternatieven te hebben overwogen. Ik heb serieus nagedacht en ook met een doktor overlegd om via een donor zwanger te worden. Ik realiseerde me echter, dat met een veeleisende baan en geen familie in Californië, dit wel een hele moeilijke weg zou worden (niet onmogelijk. Een vriendin van een vriendin heeft het gedaan en is super gelukkig als alleenstaande moeder).

Ook ben ik met adoptie bezig geweest en zat ik zelfs redelijk ver in het proces met een bureau om een kindje uit Zuid-Amerika te adopteren. Toen bleek dat, omdat ik geen Amerikaans staatsburger ben, ik geen kindje uit een ander land kon adopteren. Een vereiste dat mijn adoptieproces in de weg stond. Ik heb daarop goed gekeken naar adoptie binnen de VS, maar wist dat een moeder tot zes maanden na de adoptie, zich kan bedenken en haar kindje terug kan eisen. Natuurlijk is dat heel fijn voor de moeder, maar niet voor degene die jaren naar een kindje heeft uitgekeken en het dan weer moet afstaan.

Ik heb het van dichtbij meegemaakt. Een kennis kreeg na jaren eindelijk vlak voor kerst haar kindje via adoptie. Ze was dolgelukkig en had de mooiste kerst die ze zich had kunnen wensen. Net na kerst eiste de moeder het kindje terug. Het was een ongelofelijk drama om te zien en ik denk niet dat als dit mij zou overkomen, ik daar snel overheen zou komen. Ik denk dat dit het moment was dat ik bewust besloot dat ik kinderloos zou blijven. Het was een moeilijk en verdrietig moment.

“Je beseft dat een oude droom nooit meer uit zal komen en je bewust een deur dicht doet, die nooit meer open gaat.”

Tante, surrogaat mam en grote zus

Ondertussen hebben bijna al mijn Californische vrienden kinderen. Ik ken ze vanaf hun geboorte en bij sommigen was ik de eerste, na de ouders, die ze vast hield. Dat schept een bijzondere band. Omdat ik door omstandigheden zelf kinderloos ben, betekent dit niet dat ik geen onderdeel van het leven van de kinderen van mijn vrienden wil zijn. Ik heb dat in het begin soms wel duidelijk moeten maken.

Sommige vrienden nodigden alleen andere families met kinderen uit voor kinderverjaardagen, omdat ze dachten dat het of te pijnlijk was, of dat het voor mensen zonder kinderen een verplichting was die ze liever niet hadden. En voor een paar vrienden die kinderloos zijn, is dat zo en dat is prima. Voor mij niet.

“Ik geniet van mijn tijd met de kinderen. Ik ga naar verjaardagen, communies, schoolevenementen en theater optredens. We gaan hiken, kamperen en skiien. Ik heb bijna al de kinderen leren skieën.”

Eén van de dochters van een vriendin noemt mij haar ‘big sis‘ en vorig jaar met moederdag was ik heel ontroerd toen ik het volgende berichtje kreeg ‘happy Mother’s Day. I know you are not my mom, but I view you almost as one.’ Een andere dochter introduceert mij als ‘sort of my mom’s sister and my auntie.’ Ik heb nooit het gevoel dat ik er niet bij hoor, of als een buitenbeentje wordt gezien en ben blij dat ik een voorbeeld kan zijn, met name voor de dochters van mijn vrienden.

Wat is ‘gewoon’? En wat bepaalt geluk?   

Natuurlijk heb ik heel veel geluk gehad op mijn weg naar een gelukkig leven. Wat als ik die donderdagavond in oktober niet naar de Ierse pub was gegaan? Dan was ik datzelfde weekend ook niet met die hele groep naar Yosemite gegaan en had ik mijn Californische familie (misschien) nooit gevonden. Ik geloof dat je open moet staan voor geluk en het kan afdwingen door in jezelf en geluk te geloven. 

Inmiddels heb ik me neergelegd bij het feit dat ik geen kinderen heb en heb ik langzaam geleerd me niet meer te verontschuldigen dat ik vrijgezel ben en geen kinderen heb. De verwachtingen van onze maatschappij zijn nog op veel plaatsen erg traditioneel: vrouwen trouwen en krijgen kinderen. Dat is niet het pad voor iedereen. Iemand vroeg me eens wanneer ik eindelijk een gewoon leven ging leiden, waarop ik vroeg wat er ongewoon was aan mijn leven…

Want wat is gewoon? We krijgen nog steeds een doorgeschoven beeld van waarden, maar waarom voegen we daar geen andere levenswijzen aan toe? Het is maar vanuit wel perspectief je kijkt.

Eerder publiceerden we het verhaal van Joanne over ongewenst kinderloos zijn. En hadden we een interview met Simone die een praktijk heeft waarin ze anderen helpt omgaan met hun ongewenste kinderloosheid.

Oproep

Ben jij (ongewild) kinderloos? Wil jij (anoniem)meewerken, of ken je een vrouw die misschien haar verhaal wilt delen? Neem dan contact met de redactie op. Het spreekt voor zich dat jouw verhaal alleen gepubliceerd wordt als je er 100% achterstaat. We schrijven het samen, voor vrouwen en door vrouwen.