De ‘expat blues? Jazeker bestaat dit en zo ga je ermee om!

Tuurlijk, het zal wel een cultuurshock worden. De taal gaat een dingetje zijn. En van wat er allemaal geregeld moet worden heb je nu al geen overzicht meer. Van de praktische uitdagingen van emigreren kunnen de meeste expats-to-be zich wel een voorstelling maken. Maar naar het buitenland verhuizen is ook (of misschien wel: voorál) psychologisch een uitdaging! 

Psycholoog op Afstand, een team van online psychologen dat Nederlanders in het buitenland ondersteunt, ziet bij veel expats dezelfde mentale struggles voorbijkomen. De ‘expat blues’? Ja, die bestaan wel degelijk. In dit artikel lees je hoe je met de vijf meest voorkomende psychische problemen van expats omgaat.

Waarom is emigreren psychologisch uitdagend?

De meeste mensen emigreren uit vrije wil. Omdat ze weg willen uit het grijze Nederland bijvoorbeeld, of omdat ze verliefd zijn geworden op een bepaald land (of op een persoon in dat land!). Maar vaak ook omdat ze hun droombaan aangeboden gekregen hebben. Het idee is in elk geval dat emigreren een leuker leven gaat opleveren. Het biedt immers unieke mogelijkheden voor nieuwe kansen en groei: op het gebied van werk en geld, liefde en relaties, levenswijze… maar vooral ook op persoonlijk vlak. Emigreren verbreedt de horizon.[1] What’s not to like? Waarom is het psychologisch dan zo uitdagend?

Persoonlijke groei gaat vaak gepaard met vallen en opstaan – met tegenslagen, fouten en mislukkingen. Omdat expats in korte tijd veel moeten groeien op persoon vlak, krijgen ze daar ook buiten proportioneel veel mee te maken. De psychologen van Psycholoog op Afstand, zelf ook (voormalig) expats, weten daar alles van. Dat geluk in het buitenland komt er in de meeste gevallen uiteindelijk wel, maar daarvoor krijgen de meeste expats eerst te maken met een periode van onzekerheid, angst en soms zelfs ronduit depressie.

De 5 meest voorkomende klachten zetten we voor je op een rij:

• stress en burn-out
• eenzaamheid en heimwee
• identiteitsproblemen 
• verminderd zelfvertrouwen
• onbegrip voor de ‘expat blues’

1. Stress en burn-out

In Nederland kun je ook weleens iets niet vinden in de supermarkt, moet je na verloop van tijd een ander telefoonabonnement afsluiten of eens per kwartaal een belastingaangifte doen. Eenmaal in het buitenland komen al deze zaken tegelijkertijd op je af. Laat je je hierdoor overweldigen, dan liggen stressklachten en burn-out op de loer.[2] 

Ben je gestrest door alles wat je moet doen en regelen? Dan geven we je deze belangrijke tip: identificeer wat écht prioriteit heeft. Die nieuwe bankrekening regel je bijvoorbeeld het liefst zo snel mogelijk. Maar moet je echt morgen al op controle bij de tandarts? Schrijf je hele to-dolijst uit en maak een realistische planning, waarbij je genoeg tijd reserveert voor rust.

2. Eenzaamheid en heimwee

Ben je niet zo spontaan, open of extravert? Dan kost het erg veel energie overal de bijeenkomsten, borrels en etentjes bij te wonen op zoek naar leuke, nieuwe contacten. Logisch dat het vervolgens een tijdje duurt voor je hechte vriendschappen hebt opgebouwd want je beste vrienden zijn nog altijd je vrienden in Nederland. je kunt je dan in het buitenland bijzonder eenzaam gaan voelen – juist in een periode waarin je sociale steun zo hard nodig hebt.[3]

Is er iets dat je kunt doen of in ieder geval eens kunt uitproberen? Ja. Via WhatsApp krijgt het thuisfront lang niet alles van jou mee (en vice versa). Maak er daarom een punt van regelmatig met vrienden in Nederland ‘af te spreken’. Niet bij het koffietentje om de hoek, maar op FaceTime. Via online platforms voor expats, zoals Meetup[4] of bepaalde Facebookgroepen, kun je daarnaast goed aansluiten bij activiteiten van en voor expats. Zo ontmoet je mensen die in hetzelfde schuitje zitten.[5]

Leg je er bij neer dat nieuwe vriendschappen opbouwen tijd kost. Het is oké als je niet direct een uitgebreid sociaal netwerk hebt en je een beetje alleen voelt!

3. Identiteitsproblemen

Het buitenland biedt je de unieke kans een nieuw leven en een nieuwe jij op te bouwen. Wie wil jij zijn? Hoe zien jouw dagen eruit? Welk werk doe je? Welke activiteiten, sporten en hobby’s passen bij jou? Tegelijkertijd heb je veel van jezelf in Nederland achtergelaten en wil je je ook aanpassen aan de nieuwe cultuur. Die situatie kan voor een flinke identiteitscrisis zorgen.[6] 

Hoe ga je hiermee om? Ga bij jezelf na wat voor jou belangrijk is. Ben je iemand die het liefst veel de hort op is? Of heb je juist behoefte aan een stabiele basis en een thuis? Welke activiteiten kosten je te veel energie? En waarvan ga jij juist lekker in je vel zitten? Probeer van de dingen die goed bij jou passen een prioriteit te maken – ook als je denkt dat je als expat eigenlijk andere dingen zou ‘moeten’ doen, zoals de taal leren, je omgeving verkennen of nieuwe mensen ontmoeten. Geef waar nodig je grenzen aan.

Omdat emigreren met zoveel veranderingen gepaard gaat is het voor veel expats bijzonder lastig hun nieuwe identiteit en bijbehorende behoeften te formuleren. Dit is dan ook het probleem waar Psycholoog op Afstand veel expats mee helpt.

4. Verminderd zelfvertrouwen

In de supermarkt kon je de pastasaus niet vinden, eenmaal thuis kreeg je de elektrische kookplaat niet meer aan de praat en de huurbaas verstond je aan de telefoon maar half. De simpelste dingen zijn ineens moeilijk, gaan mis en kosten bákken met energie.[7] Daar kun je een behoorlijk minderwaardigheidscomplex van oplopen. Kun je nu echt niet eens meer zelf een pastaatje koken? Psycholoog op Afstand ziet veel expats met een verminderd zelfvertrouwen of negatief zelfbeeld. 

Realiseer je (en accepteer) dat dingen mislukken en dat dit lang niet altijd aan jou ligt. Je bent in een nieuw land, waar de dingen nu eenmaal anders werken en vaak veel langer duren. Ga je iets voor het eerst doen of moet je iets met instanties regelen? Ga er dan van uit dat het niet in één keer goed gaat en trek er ruim de tijd voor uit. Mislukt het? Dan is er morgen weer een dag. Gaat het wel goed? Vergeet het dan niet te vieren – hoe klein het succes ook is. Trakteer jezelf bijvoorbeeld op een middagje vrij als je ’s ochtends naar het gemeentehuis, de politie of het ziekenhuis bent geweest.

5. Onbegrip voor de ‘expat blues’

Bij veel expats bestaat het idee dat de nieuwe woonplek de moeilijkheden van emigreren ‘goed moet maken’. Je hebt nu immers elke dag stralend mooi weer en een zwembad in de tuin. Je hebt het strand, de bergen of het bos om de hoek. Eindelijk zit je te midden van de rust en stilte, of juist in de drukte en gezelligheid van een bruisende stad. Je mag toch zeker niet klagen? Nou, dat mag wel. In Nederland klagen familie en vrienden, die het ook goed hebben, toch ook over het weer?

De meeste expats zijn er bijzonder goed in de psychische gevolgen van een emigratie te onderschatten.[8] Je mag het immers niet níét leuk hebben. Klachten worden vaak niet serieus genomen of er wordt gedacht dat ze wel ‘overwaaien’. Expats hebben echter zo vaak last van psychische problemen dat ook wel wordt gesproken van de ‘expat blues’.

“Alle dingen die zo gewoon zijn in je thuisland – of überhaupt niet hoeven – kosten hier moeite.” [9] 

Oud-expat Elja Daee over de expat blues

Onbegrip van de omgeving…, en nu?

Als je al aan jezelf hebt durven toegeven dat je emigratie toch wel voor de nodige psychische problemen zorgt, stuit je mogelijk op onbegrip uit je omgeving. Zowel je familie en vrienden in Nederland als eventuele nieuwe, lokale vrienden begrijpen jouw struggles niet zo goed. Hoe kun je je nou zo rot voelen als je leven er zoveel beter op geworden is? Alleen expats begrijpen de ‘expat blues’. Daarom is hulp van een psycholoog die zelf ook expat is ook zo effectief.[10]

“Ik was zo ongelukkig, er moest iets veranderen. Dus besloot ik beetje bij beetje meer voor mezelf te kiezen. Dat was voor iedereen volslagen onbegrijpelijk, want had ik dat niet al die tijd al gedaan? Woonde ik niet in het huis van mijn dromen? Kon ik niet eindeloos aan mijn eigen onderneming werken? ” [11]Expat Merel in Spanje

Erkennen dat je niet lekker in je vel zit is de enige manier om te voorkomen dat de ‘expat blues’ omslaan in depressie of andere psychische problemen. Pas dan kun je er iets aan doen. Weet je zelf niet hoe? Schakel dan de hulp van een professional in. Je bent zeker niet de enige Nederlander in het buitenland die behoefte heeft aan mentale ondersteuning.[12] Psycholoog op Afstand is er speciaal voor Nederlandse expats die de controle over hun leven en geluk weer terug willen en van hun emigratie een succes willen maken.

Zo werkt psychologische hulp op afstand

Alhoewel expats binnen de psychische hulpverlening als risicogroep worden beschouwd,[13] vinden veel van hen de weg naar therapie niet of te laat. Dat is ook wel te begrijpen: een Nederlandse psycholoog vinden (of één die tenminste Engels spreekt), is wéér een taak op je eindeloze to-dolijst. Wéér iets waarvan je moet gaan uitvinden hoe dat in het buitenland werkt. Als je al op je tandvlees loopt, kun je dat er niet bij hebben. 

Psycholoog op Afstand maakt kwalitatief hoogstaande psychische hulp daarom laagdrempelig en direct beschikbaar voor iedereen. Waar je ook woont. De psychologen van Psycholoog op Afstand:

• spreken Nederlands
• zijn zelf (voormalig) expat en dus ervaringsdeskundige
• zijn in verschillende tijdzones (ook buiten kantooruren) beschikbaar
• hebben de juiste kwalificaties en registraties
• hebben ervaring met online therapie en coaching van expats
• hanteren geen wachtlijst

De therapie vindt online plaats, door te (video)bellen, chatten of e-mailen, en zonder tussenkomst van huisarts of zorgverzekeraar. Hierdoor kun je bij Psycholoog op Afstand direct terecht. Ook kan de behandeling compleet aangepast worden op jouw hulpvraag, wensen en behoeften.

Dit leer je in therapie

Een expatpsycholoog kan je op allerlei manieren, stapje voor stapje, met bovenstaande psychische problemen helpen.[14] Bijvoorbeeld met:

• prioriteiten stellen en grenzen aangeven
• een planning voor praktische zaken maken
• nieuwe gewoontes en routines implementeren
• manieren bedenken om mensen te ontmoeten
• je nieuwe identiteit vormgeven
• omgaan met tegenslagen zonder het op jezelf te betrekken
• zelfvertrouwen opbouwen

Een kennismakingsgesprek met Psycholoog op Afstand is gratis en vrijblijvend. Neem dus gerust contact op voor meer informatie over online therapie. Zo zet je de eerste stap om af te rekenen met de ‘expat blues’ en vind je nieuw geluk in het buitenland!

Bronnen

[1] MSH International (z.d.). Verhuizen naar het buitenland: een geweldige ervaring, maar ook een test voor jou en je familie. Via: Msh-intl.com.

[2] De Wereldwijven (2021, 17 augustus). Emigreren kun je leren… tegen welke prijs? Via: Dewereldwijven.com; N. Rosens (2021, 3 maart). Stressklachten in het buitenland. Via: Psycholoogopafstand.nl.

[3] MSH International (z.d.). Verhuizen naar het buitenland: een geweldige ervaring, maar ook een test voor jou en je familie. Via: Msh-intl.com.

[4] Maak een account aan en ga in je omgeving op zoek naar evenementen en groepsactiviteiten: Meetup (z.d.). Find Events & Groups. Via: Meetup.com.

[5] Voor meer ideeën, zie: Zarina (2020, 8 april). The Dutch Girl Tales #11: Vrienden maken in het buitenland. Hoe doe je dat? Via: Dutchgirlinlondon.com.

[6] MSH International (z.d.). Verhuizen naar het buitenland: een geweldige ervaring, maar ook een test voor jou en je familie. Via: Msh-intl.com.

[7] Idem.

[8] De Wereldwijven (2021, 17 augustus). Emigreren kun je leren… tegen welke prijs? Via: Dewereldwijven.com; MSH International (z.d.). Verhuizen naar het buitenland: een geweldige ervaring, maar ook een test voor jou en je familie. Via: Msh-intl.com.

[9] E. Daae (2016, 21 augustus). De expat blues. Via: Eljadaae.nl.

[10] De Wereldwijven (2021, 17 augustus). Emigreren kun je leren… tegen welke prijs? Via: Dewereldwijven.com; N. Rosens (2021, 3 maart). Nederlandse psycholoog in het buitenland. Via: Psycholoogopafstand.nl.

[11] M. Kosters (2022, 10 februari). Wonen op Gran Canaria – over grenzen aangeven en gelukkig worden. Via: Merelkosters.nl.

[12] De Wereldwijven (2021, 17 augustus). Emigreren kun je leren… tegen welke prijs? Via: Dewereldwijven.com.

[13] N. Rosens (2021, 3 maart). Depressiviteit en zelfmoord onder Nederlanders in het buitenland. Via: Psycholoogopafstand.nl.

[14] N. Rosens (2021, 3 maart). Nederlandse psycholoog in het buitenland. Via: Psycholoogopafstand.nl.