Waar haal jij je energie vandaan?

De zorgen om de toenemende energieprijzen en het sociaal- economisch ripple-effect dat dat mogelijk tot gevolg heeft, houdt het Westen – vooral Europa – behoorlijk in de greep. Maar niet alleen in Europa, want deze week werd ook in Zuid Afrika alarm geslagen: de stroomtekorten nemen in een razendsnel tempo toe.

Energie. Wereldwijf Astrid weet er alles van. Stroomuitval behoort in Zuid Afrika altijd tot de dagelijkse realiteit. Af en toe lastig want ze runt wel een B&B waar de gasten verrast worden met bijzondere maaltijden! Hoe zit dat in de rest van de wereld? Tijd voor een rondje langs de Wereldwijven.

Zuid Afrika – Energiemeter met tokens

Astrid: “Om ons huis te verwarmen hebben we maar een paar dagen per jaar de airco op warme lucht blazen staan. Voor de rest is het klimaat hier prima. Op frisse avonden is een plaid meer dan voldoende. Maar steeds meer huishoudens schakelen om naar zonnepanelen, logisch want het is slecht gesteld met het energiesysteem in ons land. Van periodes met geen enkele loadshedding vallen we met regelmaat in periodes met maar liefst driemaal per dag twee uur geen stroom. De energie prijs is ook beduidend hoger geworden. Hopelijk gaat dat extra geld in verbetering van onze energie centrales, maar dat betwijfel ik.”

Astrid woont in de regio Lepahalale, dat behalve twee kolenmijnen, ook twee energiecentrales heeft, maar sabotage en slecht onderhoud zorgen met regelmaat voor problemen waardoor de toevoer van energie stil ligt.

“Wij zijn blij dat we onze elektra niet van de gemeente krijgen want dat geeft heel vaak ook andere problemen. We hebben een onafhankelijk energiebedrijf met een energiemeter in huis waarvoor we ‘tokens’ kopen. Zo kunnen we zelf de uitgaven voor elektra in de gaten houden.”

Astrid

“De hete zomermaanden komen er binnenkort aan en dan is het een ongemak dat de airco niet aankan. Buiten onder de boom zitten en hopen op een zuchtje koele wind is dan de enige oplossing. We hebben altijd kaarsen en zaklampen in huis om niet volledig in het donker te zitten. Al het andere zoals douchen, eten koken, de tuin sproeien en wassen, plan je er omheen, maar daar wordt je vanzelf handig in.”

“Sinds een jaar staat er een lucht vervuilende, stinkende generator naast het huis. Tja je moet wat als je gasten hebt! Een paar lampen moeten er toch branden en de waterpomp draaiende houden is met gasten in huis ook geen overbodige luxe… Sinds vorige week is het dus wel nog erger geworden. Nu zitten we in fase 6 wat inhoudt dat we een flink aantal uren geen stroom hebben. Die tijden zijn ons bekend gemaakt en dat is wel zo fijn. Hopelijk blijft het bij deze alarmfase en wordt het niet helemaal ad hoc.”

Zimbabwe – Energie van kolen en water

Assia herkent de problematiek. Ze woont in Zimbabwe dat het energienet vult vanuit een kolencentrale en de stuwdam in Kariba. “En”, vertelt ze, “beide functioneren regelmatig matig door gebrekkig onderhoud. We hebben dus bijna dagelijks te maken met powercuts die nu in de droge tijd 12 uur kunnen duren en altijd gedurende de dag.” 

Assia heeft met haar stichting meerdere lokale projecten opgezet met veel oog voor de broze scheiding tussen enerzijds landbouwontwikkeling en anderzijds wildlife conservation. Daarnaast heeft ze met haar man Zebra Dazzle opgezet, een prachtige B&B met oog voor mens en natuur.

“Onlangs hebben we ons solar systeem geupgrade en nu zijn we 24/7 geheel off grid! Een hele verademing. Voor warm water hebben we solar geisers op het dak.”

Assia

Assia: “Dat is natuurlijk wel heel anders op het platteland, waar het merendeel van de bevolking woont en nog altijd op hout wordt gekookt en gestookt. Hout dat men verzameld in de omgeving. Per jaar verliest het land maar liefst 60.000 hectare aan bebossing door illegale houtkap. Een mega hoeveelheid mede ook door de tabaksboeren die de tabak drogen met houtvuur. Zimbabwe heeft nog een lange weg te gaan: weliswaar schijnt de zon hier ruim 300 dagen per jaar, maar zonne-energie is voor velen onbetaalbaar.”

Nieuw Zeeland – Centrale verwarming? Die hebben we niet! 

Kitty in Nieuw Zeeland maakt zich niet al te druk over de energiekosten. Ze weet dat het goed geregeld is. Toch hebben heel veel huizen geen centrale verwarming. “Dit komt”, legt ze uit, “waarschijnlijk omdat voor het grootste gedeelte de winters hier mild en relatief kort zijn. Huizen worden veelal verwarmd door een open haard of een heater (op elektriciteit) die in, meestal, de woonkamer hangt.”

“Wij hebben zonnepanelen voor onze eigen energieopwekking en het hout voor de open haard kappen we zelf dankzij de bomen op ons land. Dat scheelt een hele hoop in kosten. Mensen hier leven wat meer met ‘de natuur’ en pakken liever een extra deken of trui op de bank of slaapkamer.”

Kitty

“Ook komt de energie voor 85% van duurzame energiebronnen: vooral hydro- en windenergie. Op het gebied van zonne-energie is nog veel winst te behalen want daar komt maar 0.1% van de energie vandaan! Nieuw Zeeland heeft het doel om de energie in de komende jaren tot 100% van duurzame bronnen te krijgen. Daarnaast delft het land aardgas en olie in de Tasmaanse Zee. Dus zorgen over energie en stijgende prijzen? Nee, niet echt en we kunnen voorlopig onze energie in heel andere dingen stoppen!”

Californië – Zonne-energie, lijkt logisch. Toch?

In de VS spelen de hoge energieprijzen ook (nog) niet direct een probleem. Het land kan op eigen bronnen vertrouwen hoewel de gemiddelde energierekening voor een gezin er overigens al jaren hoger liggen dan in Nederland. Saskia woont in Californië en ziet de prijzen wel stijgen, maar maakt zich meer zorgen over het dreigende watertekort.

“Drinkwater is denk ik het vloeibare goud van de toekomst en de aanhoudende droogte in Californië is eigenlijk niet alleen meer hier een probleem. Ook andere Staten beginnen ‘droog’ te vallen. Onbegrijpelijk dat we hier voor bijvoorbeeld douchen, de tuinen sproeien en de auto wasstraten nog altijd schoon drinkwater gebruiken. Ja, ook onze sinaasappelbomen krijgen wekelijks een slok puur kraanwater.”

En toch”, vult ze aan, “ondanks zoveel zon, kunnen de winters hier flink koud zijn! Zelfs in het diepe zuiden tegen de Mexicaanse grens waar ik woon, is nachtvorst geen onbekend verschijnsel. Cali staat bekend als de groene staat van de Verenigde Staten, maar de wijze waarop men ook hier nog altijd huizen bouwt (je prikt zo door de slaapkamer-muren heen 😂) is weinig efficiënt!”

“In de zomer loeien de airco’s en in de winter gaat de thermostaat omhoog. Ons huis heeft zowel gas als elektra en daar ben ik erg blij mee. Laatste wordt nogal eens opzettelijk door het energiebedrijf uitgezet vanwege weersomstandigheden (hitte en/of harde wind) en daardoor de verhoogde kans op branden.”

Saskia

“Zonnepanelen zie je dan ook steeds meer privé in woonwijken op de daken belanden (voor alle Tesla’s & co. zijn sowieso in Cali heel veel publieke oplaadpunten – vooral parkeerplaatsen krijgen steeds vaker een soort van ‘carport-solar-dak’ waar je behalve je auto kan opladen ook lekker in de schaduw staat) Wij hebben het nog niet, maar installeren binnenkort wel: zonnepanelen tussen de rijen van onze sinaasappelbomen. Tja, natuurschoon heeft een schoonheidsprijs.”

Zwitserland – Het Zwitserleven gevoel

Gaan we terug naar Europa. Spelen de energiekosten in alle landen zo’n bepalende rol als momenteel in Nederland? Ing, woont sinds kort in een klein bergdorpje in het hart van Zwitserland en doet haar verhaal: “Schuin tegenover ons appartement staat een warmte centrale. Hier worden kleine houtsnippers verbrand en dat zorgt ervoor dat ons hele dorp van warmte en warm water is voorzien. Geregeld ruikt het hier naar een prettig open haard vuurtje! Het hout dat gebruikt wordt, wordt weer opnieuw aangeplant en daarom mag dit hernieuwbare energie – biomassa -, genoemd worden. Ik wil er nog eens helemaal induiken want hoe mooi dat ook klinkt, uiteraard zijn er ook tegengeluiden.”

“Onze zoon (20) in Amerika maakt zich zorgen dat wij hier van de winter kou zullen lijden. Dat zie ik vanwege deze centrale niet gebeuren. Toch heb ik wel degelijk zorgen en ik denk menig Wereldwijf met mij. Want waar ik me geen zorgen maak voor onszelf of onze zoon, heb ik die wel om mijn dochter en verdere familie en vrienden in Nederland. De energieprijzen in Nederland rijzen de pan uit en ik hoop dat iedereen aangenaam de winter doorkomt.”

“Wij hebben nog een groot huis in Nederland en helaas ging onze energieleverancier afgelopen jaar failliet. We moesten op zoek naar een nieuwe leverancier en zijn nu overgeleverd aan een variabel contract… Dat heeft ons razendsnel gedwongen kritisch te zijn over onze energie uitgaven en we hebben onze carbon footprint eens goed tegen het licht gehouden.”

Ing

“Het roer gaat om. Zo gaan alle halogeen verlichting de deur uit en vervangen we deze. Ook komt wordt er een regiment zonnepanelen op het dak van ons Nederlandse huis. Normaal komen wij in de winter een paar weken naar Nederland voor ondermeer de feestdagen met familie. Die paar weken worden dit jaar maar een paar dagen. Nooit gedacht dat wij het van Zwitserland moeten hebben als het op wat warmte aankomt.”