Afscheid van mijn vader – een spirituele reis in Afrika
Bij thuiskomst na mijn reis van vijf maanden als digital nomad door 7 landen (van Zuid Afrika tot Kenia), besloot ik mijn vakantiegeld te gebruiken voor een maand vakantie in oktober. Met Zanzibar als startpunt om via Mombasa, Nairobi en Eldoret in Kenia naar Kaapstad in Zuid Afrika te reizen, waar ik mijn verjaardag wilde vieren. Bij vertrek wist ik nog niet dat mijn vakantie een spirituele reis zou worden. Drie dagen na aankomst in Jambiani, Zanzibar, werd ik gebeld: mijn vader was ernstig ziek en werd met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. De volgende avond is hij in het bijzijn van mijn twee broers overleden.
Ik hecht veel waarde aan synchroniciteit in mijn leven en ook bij deze belangrijke gebeurtenis was het duidelijk aanwezig. Dit blog vertelt hoe mijn vakantie een persoonlijke spirituele reis werd ter nagedachtenis en afscheid van mijn vader.
Zonsondergang en tranen van verdriet
Tijdens een adembenemende zonsondergang in Michamvi bij Kae Beach met fijne mensen, raakte ik in gesprek met iemand die ook recentelijk zijn vader had verloren. Net als ik, had hij ook besloten niet bij de begrafenis te zijn omdat dit niet was hoe hij zijn vader wilde eren. Hij bestelde drankjes om op de gezondheid van mijn vader te proosten, die op dat moment nog in kritieke toestand in het ziekenhuis lag. Op het moment dat wij proostten met maisha marefu (Swahili voor lang leven), belde mijn broer: papa lag aan de morfine en ging snel achteruit.
Via de speaker van mijn broers telefoon sprak ik mijn laatste woorden met mijn vader. Ik zei dat ik van hem hield en dat het goed was zo. Hij had nu genoeg gevochten en ik gunde hem vooral rust en liefde. We hingen op. Met mijn voeten in het zand en kijkend naar de zonsondergang, liepen de tranen van ontlading en verdriet over mijn wangen. Een vriendin troostte mij. Met de man die getrakteerd had op de drankjes had ik die avond hele fijne gesprekken over het leven en verlies. Hij bracht me daarna heel galant weer terug naar mijn hotel.
Ik voelde er weinig voor om nog naar Crazy Monday (een geweldige avond met live muziek, die ik onder normale omstandigheden niet zou willen missen) bij Coral Rocks in Jambiani te gaan. Ik wilde alleen zijn, maar heel lief bood iemand me aan om me gezelschap te houden omdat ik volgens hem op zo’n belangrijk moment niet alleen moest zijn. The African Way. De volgende ochtend ben ik bij zonsopgang de zee ingelopen en heb ik in het zoute water en in verbinding met het universum mijn laatste woorden naar papa uitgesproken. Het voelde goed zo.
Samen afscheid genomen
De zomer voordat ik naar Afrika vertrok, had ik al bewust afscheid van papa genomen. Papa was als gevolg van corona bovenop zijn spierziekte, buiten bewustzijn geraakt en de verwachting was dat hij dit niet meer te boven zou komen. Aan zijn bed heb ik hem alles gezegd wat ik graag nog met hem wilde delen. Samen met mijn broers en zus, heb ik in die intensieve periode in het ziekenhuis, papa gesteund en verzorgd. Tegen de verwachting van zijn artsen in, krabbelde hij er bovenop. Hij zei: “Je moet vertrouwen hebben in jezelf in het leven. Ik heb nooit aan mezelf getwijfeld. Jullie misschien wel, maar ik niet.”
In de tijd die daarna kwam, hebben we genoten van waardevolle momenten samen in het revalidatiecentrum. We aten iedere zondag volgens traditie veel taartjes en ijsjes. Ook omdat hij steeds zoveel honger had na die metaforische ‘marathon’ die hij gelopen had. Deze momenten zijn me kostbaar en koester ik. Ze hebben ons dichterbij elkaar gebracht en geheeld. Fysiek heb ik goed afscheid kunnen nemen van mijn vader en hem mijn steun en liefde kunnen geven. Ik heb zijn kwetsbaarheid mogen zien en ben dichtbij hem geweest. Samen hebben we zelfs gelachen en ‘gedanst’, want juist in deze periode was muziek voor hem heel helend.
Ik wist dat ik het spirituele afscheid van mijn vader op een manier wilde invullen die bij mij past en waar ik waarde aan hecht. Dat was voor mij niet halsoverkop teruggaan naar Nederland voor een afscheidsmis in de kerk. Spiritueel afscheid nemen kan wat mij betreft overal in de wereld en ik voelde dat ik op de juiste plek was om dit te verwerken. Hier in Afrika waar ik me thuis voel en dichtbij de zee, die voor mij helend werkt en waar ik me in verbinding voel met het universum. Omringd door fijne mensen bij wie ik mezelf mag zijn en die mij waarderen om wie ik ben.
Spiritueel afscheid op mijn eigen manier
Bovendien vond ik het een eerbetoon aan mijn vader om het leven, dat hij me gegeven heeft, te vieren op deze prachtige plek. Gelukkig begrepen de mensen met wie ik hierover sprak mijn keuze. Ze bewonderden zelfs hoe dichtbij ik bij mezelf bleef in deze situatie en luisterde naar mijn hart. Hoewel die keuze voor mijzelf heel goed voelde, was die behoorlijk onconventioneel. De maatschappelijke verwachting is toch om voor een crematie terug te komen naar huis. En ja, een aantal mensen in mijn naaste omgeving voelden zich hierdoor in de steek gelaten en dat was niet makkelijk. Tegen hen heb ik gezegd dat ik niemand heb willen teleurstellen, maar dat ik heb geprobeerd om dicht bij mezelf te blijven. Dat ik zelf veel behoefte voelde om het spirituele afscheid in de relatie tussen mij en mijn vader op deze manier en op deze plek vorm te geven.
Tijdens mijn spirituele reis heb ik allerlei contrasterende emoties mogen ervaren. Zo heb ik diepgaande gesprekken met mooie mensen gehad, maar ook het leven gevierd. En heb ik mij, weliswaar dichtbij de zee en de natuur, ook heel erg alleen gevoeld. Ik heb geprobeerd om alles wat zich aandiende gewoon te ondergaan en te doorvoelen, in plaats van me ertegen te verzetten. Wat dat betreft ben ik nu gelukkig volwassener in het omgaan met mijn emoties in dit soort verwerkingsprocessen dan toen mijn moeder overleed op mijn 22e. De wetenschap dat alles tijdelijk is, helpt.
Afscheid van mijn vader
Aan de zee in Mombasa heb ik mijn tekst voor de afscheidsmis van mijn vader geschreven – ‘Wat jij mij hebt geleerd’
“Lieve papa,
Op deze dag waarop we jouw leven vieren en elkaar spiritueel gedag zeggen, wil ik je graag bedanken voor alles wat ik van en door jou heb geleerd.
Ik wil je bedanken voor het leven, dat jij me gegeven hebt, en dat je me geleerd hebt hoe belangrijk het is om daarvan te genieten.
Ik wil je bedanken voor mijn wilskracht om te gaan voor wat ik belangrijk vind, maar ook dat je me geleerd hebt om los te laten.
Ik wil je bedanken voor het vertrouwen in mezelf om mijn dromen waar te maken, ook als die onconventioneel zijn, en me daarbij niet te laten leiden door de mening van anderen, maar door mijn innerlijke compas. En dat je me hebt geleerd om feedback van anderen ter harte te nemen.
Ik wil je bedanken voor mijn vermogen om met mensen te communiceren van allerlei verschillende achtergronden en dat je me hebt geleerd daarbij voorbij te gaan aan uiterlijke schijn en status, maar te kijken naar de innerlijke waarde van mensen.
Ik wil je bedanken voor mijn sociale karakter, compassie en mijn bereidheid om mensen te helpen, en dat je me geleerd hebt dat mensen dat zelf ook moeten willen, zodat die hulp ook gewaardeerd wordt.
Ik wil je bedanken voor mijn zelfreflectie en persoonlijke ontwikkeling, dat je me hebt geleerd hoe belangrijk het is om te leren van fouten, jezelf en anderen te vergeven, elke dag een beter mens te willen zijn, wonden te helen en sorry te zeggen als ik anderen pijn doe.
Ik wil je bedanken voor het zorgen voor anderen, maar ook dat je me geleerd hebt dat dat niet ten koste van mezelf mag gaan, om goed voor mezelf te zorgen en lief voor mezelf te zijn.
Ik wil je bedanken voor mijn liefde voor andere mensen, maar ook dat je me geleerd hebt om te houden van mezelf, en mijn liefde te uiten op een gezonde manier met respect voor anderen en mezelf.
Ik wil je bedanken dat je me hebt geleerd om de vrijheid die ik zelf zo waardeer, ook te gunnen aan andere mensen.
Ik wil je bedanken voor je onvoorwaardelijke support, die ik ook graag geef aan de mensen om mij heen.
Ik wil je bedanken voor je humor, die mij in staat stelt om me te verbinden met mensen van over de hele wereld, te relativeren en bij iedereen een lach op het gezicht te toveren.
Ik wil je bedanken voor mijn kracht, en moed om maatschappelijke verwachtingen te doorbreken, geleid door mijn innerlijke stem, en dat je me geleerd hebt hoe belangrijk het is voor elke relatie om ook mijn kwetsbaarheid te laten zien.
Ik wil je bedanken voor al mijn emoties, en dat je me geleerd hebt hoe gezond het is om daar niet bang voor te zijn, maar te omarmen. Emoties zorgen ervoor dat je voelt dat je leeft en alles is tijdelijk.
Ik wil je bedanken voor mijn liefde voor de natuur, dieren, sport, voor de simpele dingen in het leven, en dat je me hebt geleerd dat het nooit gaat om de materiële zaken, maar dat die kleine dingen de grote dingen zijn die het leven zo de moeite waard maken.
Ik wil je bedanken dat ik in de laatste fase van je leven zo dichtbij je mocht zijn, je kwetsbaarheid mocht zien, mijn liefde aan je mocht geven, en we elkaar daarbij hebben geheeld, zodat we op een kostbare manier ‘afscheid’ van elkaar hebben genomen en dat we met positiviteit en liefde hierop en op elkaar mogen terugkijken.
Ik wil je bedanken dat je je laatste adem hebt uitgeblazen op een vredige manier, zodat ik weet dat je nu op een mooie, liefdevolle plek bent, waar je nooit meer hoeft te vechten.
Ik bedank je voor alles. Ik hou van je“
Lichtpuntjes hier en aan de andere kant
in Kaapstad heb ik aan zee een afspraak gemaakt bij een spiritual guide om nadrukkelijk spiritueel stil te staan bij het overlijden van mijn vader en wellicht contact met hem te maken ‘on the other side’. Dat was de beste keuze die ik had kunnen maken. Ik sprak met een vrouw uit Congo met Belgische roots die heel veel licht, liefde en joy uitstraalde. We hadden meteen een klik en er was ruimte voor humor en lichtheid. Heel fijn.
Ze gaf me veel waardevolle dingen mee, zoals dat ik mijn tranen mocht laten stromen en er geen sprake was van schuld. Papa was blij en op een mooie plek na veel lijden, dat hem had uitgeput. Het was zijn tijd en hij was opgehaald door mensen aan de andere kant. Ook vertelde ze dat papa dichtbij was, met mij communiceerde en me wilde helpen bij het waarmaken van mijn dromen. Ze voegde eraan toe dat ik een lichtwerker ben en dat ik op de goede weg ben, maar dat ik nog meer kracht en moed mag hebben om mezelf te zijn en te laten zien.
Ik was hier nu aan zee precies waar ik moest zijn: om te helen en in verbinding te staan met mezelf en het universum. Ze vertelde me dat mijn soul mate onderweg is. Dat die niet alleen veilig, grounded en gebalanceerd is, maar ook mijn waarden, visie en interesses deelt. Samen zullen we de wereld rondreizen. Ook mocht ik onderzoeken of ik wel met mijn purpose bezig ben in mijn werk. Tenslotte gaf ze aan dat ik meer mag doen met mijn creativiteit en liefde voor muziek en dat ik een sterke connectie met kinderen heb.
Bezinning en nieuwe doelen formuleren
Na dit mooie gesprek (op mijn verjaardag en voor mijn terugreis!) schreef ik mijn eigen jaarlijkse evaluatie onder het genot van een mooi glas wijn en heerlijke oesters. Ik formuleerde mijn doel voor het komende levensjaar: het opvolgen van alles wat de spiritual guide me had meegegeven. It all made sense. Precies wat ik eerder al had gedeeld op mijn eigen social media.
“Nostalgia kicks in the moment I am about to be brought to the airport to fly back ‘home’. Besides a trip from Amsterdam across 3 countries to Zanzibar, Mombasa, Nairobi, Eldoret and Cape Town, where I had the pleasure and honour to meet amazing souls, this most prominently turned out to be a spiritual journey processing the passing away of my father at the other side of the world. So far away from home, so close to myself, the elements of nature, and connected to the universe I experienced and let in all extremes of emotions, and felt that it was ok, and at the same time I tried to celebrate life too.
By sharing these emotions and my vulnerability with the people I met, I experienced the most amazing conversations and magical connections, which mean everything to me. Thank you Africa and your amazing people, for giving me the feeling that I was not alone in this emotional life event, that you got my back. I was precisely where I should have been and it’s good to know that the universe sends the right people my way exactly when I need them – ASANTE SANA Let’s go home.”
Lichamelijke en geestelijke rouwverwerking
Inmiddels ben ik weer terug in Nederland en wandel ik in mijn eigen omgeving door alle facetten van rouwverwerking heen. Ja, ik voel me erg moe, emotioneel en heb heel veel behoefte aan verbinding met mezelf en anderen. Maar, ik zoek ook verbinding met de natuur en het universum. Ik heb behoefte aan diepgang, liefde en zachtheid, maar ook de basics of life: gezond eten en drinken, lekker slapen en sporten.
Ik wil mensen en dingen opzoeken die me inspireren en mijn soul voeden. Lezen, naar de film gaan (The Woman King is écht een aanrader), filosofische gesprekken over het leven hebben en nieuwe muziek ontdekken.
“And like the moon, we must go through phases of emptiness to feel full again.”
Yvonne heeft over haar tijd als digital nomad drie prachtige blogs geschreven. Nieuwsgierig? Lees haar blogs hier: Blog 1 (‘Als je precies daar bent waar je wilt zijn’), blog 2 (‘All we have is now – een onuitwisbare ontmoeting’) en blog 3 (‘Afrika ik ben je dankbaar voor een mooie reis – Asante sana‘).
Over dit Wereldwijf: Yvonne Janssen - Nederland
