Geen Marmite meer in de winkel? Ouch! De Brexitgevolgen.

Op 29 maart 2019 is het zover: na 46 jaar verlaat het Verenigd Koninkrijk  de Europese Unie. Wat merken we daar nu al van? Helaas verrassend veel! Niet alleen op economisch gebied is er een hoop veranderd. Veel mensen richten hun privéleven anders in of maken zich grote zorgen.

Door Brexit geen Marmite meer?

Nadat de UK in juni 2016 voor Brexit koos, daalde het pond met ruim 15%. Dat betekende dat het duurder werd om buitenlandse goederen te importeren. En dat kwam niet alleen doordat de fabrikanten de gestegen importprijzen doorberekenden. In sommige gevallen merkten de Britten namelijk dat Brexit als excuus gebruikt werd voor een flinke prijsverhoging! Een goed voorbeeld is Marmite. De meeste Britten zijn er gek op, ze smeren het op toast, doen het over de pasta en door allerlei gerechten. Er zijn weinig huishoudens te vinden waar geen potje in de kast staat. Fabrikant Unilever, ook wel bekend van merken als Dove en Magnum, wilde dat de supermarkten gemiddeld 10% meer gingen betalen. Winkelketen Tesco weigerde de prijsverhoging van Marmite en andere Unilever-producten te betalen en al snel dreigden er lege schappen in de winkel. Dat wekte een paniekreactie bij de Britten op: Brexit zou toch niet betekenen dat ze het zonder Marmite moesten doen?

Prijzen ‘stilletjes’ omhoog

Uiteindelijk liep het met een sisser af, maar het voorval maakte in één klap duidelijk dat de gevolgen van Brexit ons al flink parten konden spelen. Er zijn veel artikelen die niet zo zichtbaar zijn en waarvan de prijs stilletjes omhoog is gegaan. Dat leidt tot inflatie, maar de salarisverhogingen blijven in de meeste gevallen achter bij de geldontwaarding. Het toonaangevende weekblad The Economist becijferde onlangs dat de gemiddelde werknemer vandaag de dag aanzienlijk minder koopkracht heeft dan wanneer het Brexit-referendum niet had plaatsgevonden. De lonen stegen voor het referendum namelijk harder dan de inflatie.

Pools als voertaal in Britse fabrieken

Een ander probleem is dat in sommige sectoren een personeelstekort is ontstaan. Dat zit zo: de UK, Ierland en Zweden waren in 2004 de enige lidstaten van de EU waar werknemers uit de zes net toegetreden landen uit het voormalige Oostblok gelijk aan de slag konden. In de overige landen, inclusief Nederland, gold een overgangsregeling. De Britse economie drijft inmiddels voor een groot deel op arbeidskrachten uit andere EU-landen. Zo zijn er bijvoorbeeld fabrieken waar de voertaal volledig Pools is, inclusief bordjes aan de muur etc. Na 2016 droogde de stroom migranten uit deze landen op. Een Hongaarse vriendin vertelde dat veel van haar kennissen liever in Oostenrijk gaan werken: dichter bij huis en je wordt in euro’s betaald.

Tot ‘s avonds wachten voor je hotelkamer is schoongemaakt

Deze ontwikkeling heeft tot allerlei ongemak in het dagelijks leven geleid. Ik kan uit eigen ervaring vertellen dat het geen uitzondering is als je hotelkamer in Edinburgh pas ’s avonds wordt schoongemaakt. Er is simpelweg niet genoeg personeel. De voedingssector wordt ook geraakt. De uitbeners die in de slachthuizen zorgen dat het fameuze Scottish beef naar de winkel kan, komen meestal uit het voormalige Oostblok. Ook zij laten het massaal afweten waardoor de sector niet op volle kracht kan draaien.

Dit zijn slechts twee voorbeelden, maar er zijn er nog veel meer. Geen wonder dat de Britse economie, tot voor enkele jaren één van de internationale koplopers, inmiddels tot de achterblijvers behoort.

Een Facebookadvertentie van de regering

Ondanks het feit dat de Britse regering een akkoord sloot met de EU over de status van burgers uit de EU (en Britten in de EU), blijft er veel onduidelijkheid. Tijdens het recente tumult rondom Facebook, was ik verbaasd opeens een advertentie van de Home Office (Britse ministerie van Binnenlandse Zaken) op mijn tijdlijn te zien. Er werd uitgelegd dat er na de start van Brexit een overgangsperiode van 21 maanden zal zijn. Buitenlanders uit de EU die zich hier hebben gevestigd voor 31 december 2020 kunnen een verzoek indienen voor een settled status (een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd). Maar als je hier voor het eind van de overgangsperiode bent gekomen en korter dan vijf jaar in de UK woont, mag je wel voorlopig blijven maar kun je pas na vijf jaar de settled status aanvragen.

Vooral vrouwen maken zich zorgen

Er wonen hier drie miljoen mensen uit andere EU-landen. Velen van hen maken zich zorgen. Wat me daarbij opvalt is dat vrouwen zich vaak een stuk onzekerder voelen dan mannen. Als je vraagt waarom, blijkt dat velen van hen geen betaald werk hebben gehad en zich afvragen of dat een rol speelt. Welke bewijzen moet je kunnen overleggen om aan te tonen dat je hier al zo lang bent? Het is nog steeds niet helemaal duidelijk. Op 21 juni kondigde de Home Office aan dat EU-burgers in 3 simpele stappen online de settled status kunnen aanvragen. Voor een aantal mensen kwam deze aankondiging te laat: zij vonden het vervelend om zo lang in onzekerheid te zitten en hebben het Verenigd Koninkrijk verlaten. Ook ik heb me ingeschreven bij de Home Office.  En als het goed is, krijg ik later dit jaar een email die mij vertelt dat ik settled status kan aanvragen. Ik hou jullie op de hoogte!