Onbetaalbare vrouwen in de Verenigde Staten

Onlangs werd het nieuws bekend gemaakt dat we dit jaar nog een nieuw kwartje krijgen in de Verenigde Staten. Beter nog, er worden twee nieuwe kwartjes in omloop gebracht met ieder een afbeelding van een vrouw. Schrijfster Maya Angelou en astronaute Sally Ride krijgen een eigen munt, een eer die niet veel Amerikaanse vrouwen ten deel is gevallen.

Dit fantastische nieuws, doet bijna vergeten dat ons al eind december vorig jaar een nieuw bankbiljet beloofd was. Een briefje van twintig dollar met niemand minder dan vrijheidsstrijder Harriet Tubman. De ontsnapte slavin die honderden slaven naar hun vrijheid hielp via de beruchte Underground Railroad.

Tijd voor een nieuw tientje 

Het begon allemaal in 2015. Het briefje van tien dollar met de beeltenis van Alexander Hamilton, de eerste minister van financiën van de Verenigde Staten, moest worden vervangen voor een vrouw. Om twee redenen. De eerste was vooral van praktische (en frauduleuze) aard. In 2012 was de Commissie van Anti Valsmunterij tot de conclusie gekomen dat het ‘tientje’ om veiligheidsredenen vervangen moest worden.

De tweede reden was dat honderd jaar geleden de Amerikaanse vrouw nationaal kiesrecht kreeg. Een jubileum én mooi moment voor een speciaal bankbiljet. Bovendien was het alweer 126 (!) jaar geleden dat een vrouw op een dollarbriefje afgebeeld stond. Van 1896 tot 1891 had Martha Washington die eer als vrouw van de eerste president van de Verenigde Staten. Haar beeltenis sierde vijf jaar lang een zilveren certificaat van één dollar.

Terwijl de plannen voor een nieuw biljet zich ontvouwen, schrijft een negenjarig meisje, nu oud president, Obama een brief. Ze vraagt waarom er geen vrouwen afgebeeld staan op de Amerikaanse bankbiljetten. Die vraag lijkt een schot in de politieke roos, (of beter, agenda) van de president en hij besluit er een halszaak van maken. Maar, zoals dat vaker gaat, de roos treffend ráken is een heel ander verhaal.

Verhitte nationale discussie

Het initiatief wordt enthousiast ontvangen door vrouwenbewegingen en organisaties die gendergelijkheid hoog in het vaandel hebben, maar het wordt de grond ingeboord door anderen. Want, hoezo Alexander Hamilton, founding father (de musical Hamilton trekt precies in deze tijd volle zalen en Hamiltons populariteit reikt postuum tot ongekende hoogte) van het biljet wippen? En waarom dan niet een vrouw op het twintig dollar biljet dat een veel hogere omloop kent? Het zijn de twintig-jes, of een veelvoud daarvan, die standaard uit de Amerikaanse pinautomaten rollen…

Kortom, wat een geweldig plan leek, wordt al snel een felle nationale discussie tussen voor- en tegenstanders. Hamilton wint. En het idee van een vrouw op het biljet van twintig dollar serieuzer. Op dat biljet staat namelijk de beeltenis van Andrew Jackson, de president die in de geschiedenisboeken bekend staat als de vloek van ­duizenden Native Americans. Probleem echter is dat dit bankbiljet nog lang niet in aanmerking komt voor vervanging.

Ondertussen wringt men zich in allerlei bochten en wordt één ding duidelijk. Er komt geen vrouw op welk biljet dan ook tijdens het presidentschap van Barack Obama. Wel slaagt men erin een eensgezind antwoord van het Amerikaanse volk te krijgen welke vrouw de eer moet krijgen. Rosa Parks, Eleanor Roosevelt? Of Harriet Tubman, de drijvende kracht achter de afschaffing van de slavernij?

En de eer gaat naar…

Rosa Parks lijkt, grote kanshebber. In 1955, weigerde zij in de bus haar zitplaats, die voor blanken was gereserveerd, af te staan. Bovendien wilde ze niet haar boete betalen voor verstoring van de openbare orde. Uiteindelijk kwam haar zaak voor het hooggerechtshof, dat de scheiding van rassen ongrondwettig verklaarde. Haar beeltenis op een bankbiljet zou een mooi symbolisch beeld zijn geweest, omdat de oorspronkelijke boete die ze kreeg tien dollar bedroeg!

De eer gaat naar Harriet Tubman. De eerste biljetten met haar beeltenis hadden eind 2020 in omloop moeten gaan, maar die datum is niet gehaald. Voorlopig zullen we geduld moeten hebben want de verwachting is dat ze pas in 2030 in omloop worden gebracht. Men geeft verschillende redenen voor de vertraging, maar actievoerders krijgen steeds meer het gevoel dat het gewoon geen prioriteit heeft, en zeker niet heeft gehad tijdens de regering Trump.

Je zou het denken ja, want hoe is het anno 2022 mogelijk dat we wel binnen een aantal maanden een volledig nieuw vaccin kunnen ontwikkelen, een Rover op Mars hebben laten landen, maar dat een bankbiljet ontwikkelen een eeuwigheid duurt? Het feestelijk nieuws van de kwartjes met schrijfster Maya Angelou en astronaute Sally Ride moeten nu de pijn van al deze vertraging wat verzachten. Zij zullen na meer dan 100 jaar weer de eerste Amerikaanse vrouwen zijn die op Amerikaanse valuta circuleren.

Het slaan van een nieuw muntstuk is blijkbaar een stuk minder ingewikkeld dan het ontwerp van een nieuw bankbiljet.