Maandthema maart – Grenze(n)loos geluk

Geluk wordt vaak omschreven als een gevoel van tevredenheid over je leven en wie je bent. Maar het begrip is heel persoonlijk en betekent voor iedereen wat anders en dat maakt het lastig om te meten hoe gelukkig iemand is. Boeddha zegt “er is geen weg naar geluk, geluk is de weg”. Dat klinkt zweverig maar in essentie komt dat op dat zelfde gevoel van tevredenheid neer. Geluk in het boeddhisme houdt ook in dat je vrede hebt met hoe het leven zich in het hier en nu presenteert. Makkelijker gezegd dan gedaan.

Toch gaan we die uitdaging deze maand graag aan en staan we stil bij: geluk. Een universeel begrip, zonder zichtbare grenzen. Grenze(n)loos. Of toch niet?

Wat is geluk?

Wikipedia definieert het ‘als een mentale of emotionele staat van welzijn gekenmerkt door aangename emoties’. De Dikke van Dale nuanceert geluk als 1) ‘een gunstige loop van omstandigheden, is voorspoed’ en/of 2) ‘een aangenaam gevoel van iemand die zich verheugt’. 

Is geluk dan streven naar zoveel mogelijk positieve gevoelens in je eigen leven? Ja en nee. Ja, het wordt graag met veel feel good kleuren en geuren als tastbaar product vermarkt. Alsof je het zo uit het schap kan halen. Het ligt iets ingewikkelder en – helaas – het zal je niet verrassen, maar de betekenis (of invulling) van ‘gelukkig zijn’ verschilt per persoon.

Welke soorten geluk zijn er?

Wetenschappers zijn het er over eens: er is niet maar er zijn meerdere soorten geluk. Jij en ik bijvoorbeeld geven aan geluk allebei weer een eigen betekenis. In de positieve psychologie gaat men ervan uit dat geluk, of well-being vooral gaat over hoe tevreden je bent met hoe je leven is. En omdat we in de wetenschap graag dingen willen meten (zichtbaar en concreet maken), doet de positive psychologie dat ook. Hoe? Aan de hand van vragen:

• hoe tevreden iemand is met zijn leven;
• hoeveel positieve emoties je ervaart;
• hoeveel negatieve emoties je daarnaast hebt.

Het antwoord op bovenstaande vragen kan omgezet worden naar een eenvoudige ‘rekensom’: tevredenheid + positieve emoties – negatieve emoties = geluksniveau. Hoe hoger je scoort aan de plus kant, hoe gelukkiger je bent. Of anders gesteld: van positieve gevoelens wil je juist meer hebben en van negatieve juist minder. Logisch toch?

Maar hoe bereik je dat dan?

Ironisch genoeg is gelukkig zijn niet persé een kwestie van dingen doen. Volgens de Amerikaanse psychologe Sonja Lyubomirsky zit geluk namelijk voor een deel in je genen. Ze schreef er een boek over, ‘De maakbaarheid van het geluk’. Hierin stelt ze dat al in je genen bij je geboorte voor 50% vastligt hoeveel vermogen jij hebt om een gelukkig leven te leiden. Verder wordt 40% van je geluk bepaald door de acties die je doelbewust neemt en slechts 10% komt door de omstandigheden in je leven. 

Dat klinkt niet best, maar laten we het positief insteken: die 40% ligt namelijk in jouw handen! Dit is wat jij doet en realiseert in je leven. Je kunt dus best je eigen geluk een beetje kneden en maken. Patrick Hees, onze eigen Nederlandse ‘geluksprofessor’ (zo genoemd naar aanleiding van het boek dat hij schreef met dezelfde titel) concludeert in zijn boek ‘Geluk is D.O.M’ dat geluk in drie dingen zit: 

• Doelen stellen en die behalen
• Oplaadpunten waaruit jij energie en positieve gevoelens haalt (samenzijn met vrienden, een uitdagend werkproject, een lunch met je collega, etc.)
• Mensen om je heen (en de tijd die je met hen doorbrengt)

Geluk in (of moeten we zeggen uit?) de praktijk: Wereldwijven vertellen

De bevindingen van alle positieve- en gelukspsychologen zijn heel inzichtelijk, maar natuurlijk zijn we benieuwd hoe dat in de praktijk uitpakt. Dat vroegen we aan onze Wereldwijven en deze maand schrijven zij over hun eigen ervaringen. Waar worden zij gelukkig van en hoe proberen ze dat te bereiken? Of vinden ze geluk in heel andere – veel kleinere – dingen? De natuur misschien? Of cultuur? In hoeverre hielp hun emigratie juist in hun groeiend geluksgevoel? 

En omdat wij graag over onze eigen grenzen heenkijken, gaan we natuurlijk ook op zoek naar hoe verschillende culturen zelf geluk ervaren. Over de symboliek rondom het begrip en de oorsprong ervan: het klavertje vier (kan jij de drang weerstaan om er één te vinden in een klaverveld?) of lieveheersbeestje. We halen ze zelfs (onbewust) als mooie decoratie in huis: de artsy dromenvanger of knalroze plastic Boeddha. Maar waar komen die symbolen eigenlijk vandaan en wat vertellen ze?

Kortom het belooft een maand van afwisselende storytelling en natuurlijk hopen we dat je het geluk hebt nèt dat blog te lezen dat je inspireert.