Onze ontdekking van… Tasmanië!

Wereldwijf Anneke zeilt met haar lief de wereld over en strandt geregeld op de meest bijzondere plekken. Onlangs streken ze neer op Tasmanië, dat grote eiland ergens onderaan de wereldkaart. In de uithoek van Australië. De name rings a bell maar eerlijk is eerlijk: verder dan dat kleine beestje met die angstaanjagende naam komen we niet. Laat staan dat we weten wat er allemaal voor moois en historisch te zien is op dit zuidelijke eiland!

Tasmanië dus. Tijd voor een kennismaking uit eerste hand van dit wereldwijf en … een historische opfriscursus met dank aan Wikipedia!

Geschiedenis? Wiki weet het

Tasmanië is een Australische staat, met als hoofdstad Hobart. Het is een eiland en ruim anderhalf keer zo groot als Nederland. Het ligt 240 km ten zuiden van het vasteland van Australië. Abel Tasman heeft Tasmanië op een ontdekkingsreis naar het vasteland van Australië ontdekt op 24 november 1642. Hij gaf het eiland de naam van zijn opdrachtgever van deze ondernemende reis: Van Diemensland. 

Aan het einde van de 18e eeuw koloniseerden de Engelsen het eiland en brachten er Engelse en Ierse gevangenen naartoe. Nadat deze deportaties vanuit Engeland werden stopgezet, veranderden de Vandiemenslanders de naam van het eiland op 1 januari 1856 in ‘Tasmanië’, naar zijn Nederlandse ontdekker.

In 1803 kondigde de Engelse gouverneur, John Bowen, de krijgswet af. De oorspronkelijke Tasmaniërs (Aboriginals) werden tot 1830 bijna volledig uitgeroeid. Er waren zelfs beloningen voor het gevangen nemen van Aboriginals. Er leven geen rechtstreekse afstammelingen van Tasmaniërs meer, alleen nog mensen die afstammen van vrouwelijke Tasmaniërs en Europeanen. 

On the road dwars door Tasmanië

Eind januari vliegen wij naar Hobart. We hebben een klein campertje gehuurd om daarmee het eiland te verkennen. Eerst rijden we naar Lake St. Claire, midden in het merengebied.  We zetten de camper neer aan de rand van een ander meer, waar nog een aantal kampeerders staan. Heel fijn dat je hier op veel plaatsen vrij mag kamperen. We maken een vuurtje en genieten van de prachtige natuur. Het is hier aanmerkelijk kouder dan in Brisbane, waar onze boot ligt.

Het mooie van de Tasmaanse natuur is de verscheidenheid.  Zo wandelen we deze week in tropisch regenwoud, langs hoge zandduinen, ruige kusten en door glooiende velden met daarop hooibalen. Ook staat Tasmanië bekend om haar wijnteelt en zien we grote wijnvelden. Verschillende delen van Tasmanië hebben een heel andere natuur. Opvallend zijn de enorm hoge en grote bomen, die op veel plekken staan. 

Exotische en unieke eilandbewoners

De Tasmaanse duivel is één van de bekendste dieren van het eiland. Helaas bijna uitgestorven, maar nog wel te bewonderen in de dierentuin. Zo leuk om deze diertjes in het echt te zien! Je mag ze zelfs knuffelen in deze dierentuin, tegen betaling uiteraard. Ik vind dit echter geen goed idee; het zijn tenslotte geen huisdieren. 

Een ander heel bijzonder dier is het snavelbekdier (redactie: ook bekend als vogelbekdier). Dit dier komt nog wel wat meer voor in het wild, en overigens ook op andere plekken in Australië. Helaas zien we hiervan alleen een opgezet exemplaar. Er komen echidna’s (een soort egeltje), wombats en nog veel meer aparte dieren voor op Tasmanië.  Veelvuldig aanwezig zijn kangoeroes en vooral walibi’s, waarvan je er enorm veel doodgereden ziet onderweg, heel sneu.

Tasmanië: land van verschoppelingen

Zoals al eerder gezegd, gebruikten de Engelsen Tasmanië (toen nog Van Diemensland) om gevangenen naartoe te transporteren. Op zeer veel plekken,  zo niet alle, waar mensen gewoond en gewerkt hebben, vind je hier de bewijzen van. Overal en nergens zijn wegen en bruggen, bouwwerken et cetera gemaakt met behulp van convict labour (dwangarbeid). Je kunt wel stellen dat het gehele land opgebouwd is door gevangenen. Veelvuldig zijn de verhalen over de (over)grootvader, die alleen maar een brood gestolen zou hebben, om zijn hongerende kindjes te voeden, maar dat blijkt in werkelijkheid (meestal) niet conform de waarheid. In het gevangenissysteem werd niet veel waarde gehecht aan precieze administratie van de misdaad en werd diefstal vaak opgeschreven, ook als iemand in werkelijkheid een veel zwaardere misdaad gepleegd had, zoals moord.

Er zijn meer dan 3000 convict sites bewaard gebleven in Australië, waarvan elf behoren tot ‘Australian Convict Sites’ in de ‘World Heritage List’ van Unesco. Deze elf sites vertegenwoordigen de eerste poging om een nieuwe samenleving te vestigen op basis van arbeid van veroordeelde gevangenen. 

Port Arthur, een tastbaar stuk geschiedenis 

Port Arthur is één van de genoemde elf sites. In 1830 is Port Arthur gesticht als een plek waar hout gekapt en verwerkt werd door gevangenen, ten behoeve van overheidsprojecten. Vanaf 1833 werd Port Arthur gebruikt als strafkamp voor recidivisten vanuit heel Australië. De stad ligt op een landtong en door die geïsoleerde ligging was het makkelijk te bewaken. De enige verbinding tussen de landtong en het vasteland van Tasmanië werd streng bewaakt met inzet van honden.

De filosofie, die gehanteerd werd, was die van discipline en straf, religieuze en morele instructie, classificatie en afzondering, training en onderwijs. Enkelen konden het systeem gerehabiliteerd verlaten, opgeleid en vakbekwaam. Maar de meesten werden door het systeem gebroken. 

Deze plek is veel meer dan een gevangenis; het is een plek waar rond 1840 meer dan 2000 gevangenen, soldaten en civiele medewerkers leefden. De enige vrouwen, die er woonden, waren de echtgenotes van het personeel en een enkele gedetineerde die als hulp in de huishouding ingezet werd. Port Arthur was een belangrijke industriële plek, waar tal van goederen en materialen geproduceerd werden. Van stenen tot meubilair, kleding, boten en schepen. Heel interessant is dat in Port Arthur voor het eerst onderkend werd dat het belangrijk is om jeugdige gedetineerden apart van de volwassen te detineren. Hier was een aparte jeugdinstelling. De jongste gevangene was pas negen jaar! Het breekt mijn hart.

Vanaf 1853 werd Port Arthur gebruikt als instelling voor oudere en fysieke en/of mentaal zieke gevangenen; er kwamen geen nieuwe gevangenen meer. In 1877 werd Port Arthur gesloten. Vandaag de dag is het een belangrijke plek, waar nog de overblijfselen van 33 gebouwen te bezoeken zijn. Heel bijzonder om hier rond te lopen. Zeer de moeite waard!

Onze laatste stop op Tasmanië is de hoofdstad,  Hobart. Een gezellige stad, met haven, waar nog veel historische gebouwen te vinden zijn. Medio februari vliegen we terug naar Brisbane. We hebben genoten!