Afstand is het nieuwe samen

Daar gaat ie. We zwaaien nog een laatste keer, terwijl hij de roltrap opgaat naar de paspoortcontrole. Ontelbare vluchten zijn geannuleerd, zowel binnen als buiten Europa. In de rij naar het drop-off point voor de bagage zijn we samen getuige van de wanhoop van gestrande reizigers. Sommigen huilend aan de telefoon met familie in het thuisland. Ze kunnen niet naar huis, want vluchten zijn geannuleerd.

Contact centers lijken onbereikbaar of antwoorden ver buiten service level. Moe van jetlag, gefrustreerd en blut door het geld dat opraakt aan onvoorziene uitgaven zoals reiskosten en accommodatie. Maar vlucht KL565 naar Nairobi vertrekt gewoon op tijd.

Terug naar huis

‘Wherever our journey leads us. Together. Everywhere…’, is een citaat uit onze trouwgeloften. En die zin lijkt nu een dubbele betekenis te krijgen. Een andere lading. Toen we trouwden, hoopten we dat ik langer in Kenia zou kunnen blijven en – eerlijk gezegd – ben ik blij dat we de tijd hebben gekregen ‘to bond’. We leefden al vier jaar samen, waarvan bijna twee jaar getrouwd, toen ik halsoverkop in januari 2019 terug moest vliegen naar Nederland. Nu vliegt hij terug naar huis. Maar zo voelt het niet; zijn huis en thuis zijn nu hier.

Onwennig aan de bedelstaf

Het afscheid nemen van Kenia viel me destijds zwaar. Het terugkomen in Nederland nog zwaarder. Niet alleen mentaal, maar zeker ook fysiek. Ik had gezondheidsklachten, had het continu koud, spier- en gewrichtspijn, voelde me gestrest en neerslachtig. Godzijdank had ik mijn familie om me op te vangen. Bij mijn moeder zat ik op de bank aan de bedelstaf, kon mijn vaste lasten niet eens zelf betalen. Ik solliciteerde me suf, maar als je niet goed in je vel zit, heeft dat zijn weerslag op je uitstraling en voorkomen.
Ik kon moeilijk wennen. Voelde me toeschouwer van een verharde samenleving met over het paard getilde, verwende en intolerante mensen. Arrogant, (ver)oordelend brallend onder het genot van liters witte wijn, café latte’s, verse munt- en gembertheetjes. Er moest zelfs een #doeslief campagne worden gevoerd, want de meerderheid van de Nederlanders leek de sociale basisschool te zijn vergeten. Een overjarige student behaalt zelfs een overwinning tijdens verkiezingen. ‘Wat een armoe…’

Wind in de rug en een mooie zomer

Eenmaal mijn eigen Nederlandse huis weer een beetje op orde, vond ik binnen twee weken een nieuwe baan. Ook daar moest ik opnieuw wennen aan de humor van elkaar afzeikende collega’s, mijn arbo-technisch verantwoorde bureaustoel en verstelbare bureau, de volautomatische bonenmachine met acht keuzes koffie en de ontelbare theesoorten. Om over de boterkoekjes en mini Tony Chocolonely maar te zwijgen. Anderzijds genoot ik van de regelmaat van het fulltime werken en – boven alles – de uitdaging in mijn functie als Export Sales Manager voor mijn meest geliefde continent: Afrika.

Het is immens zwaar om onvrijwillig vijf maanden van elkaar gescheiden te zijn. We troostten onszelf met de gedachte dat door hard werken en het strikt naleven van de visumregels, we snel weer bij elkaar konden zijn. In mei 2019 zet mijn man Dulla alweer voet op Nederlandse bodem en vierden we samen zijn verjaardag. We genoten van een heerlijke zomer. Samen thuis in Nederland.

Afstuderen en dan Kerst vieren in Nederland

In het laatste kwartaal van 2019 slaagt Dulla voor zijn maritieme studie in Tanzania. De tijd om nog examen voor het basis inburgeringsexamen te doen, wordt krap. We moeten kiezen; óf samen Kerst vieren óf eerst examen Nederlands doen. Als ik bij toeval de website bezoek van Buitenlandse Zaken, lees ik dat per 1 december 2019 enkel visumaanvragen voor het Schengengebied worden gehonoreerd voor Kenianen in het bezit van een geldig nieuw model ‘East-African Community Passport’. Onze overheid heeft weer iets nieuws verzonnen. Een traject van aanvragen, escaleren naar de hoogste echelons van functionarissen en omkopen volgt, maar op 5 december kan hij dan toch het Schengenvisum aanvragen bij de Nederlandse Ambassade in Nairobi.

Ongeluk met betonblok

Dagelijks communiceer ik via alle mogelijke kanalen met mijn distributeurs in Afrika. Web WhatsApp staat continu open. Ik schrik als ik plotseling van een bericht van Dulla ontvang. Zijn jongere broer Juma heeft een ongeluk gehad. Die ochtend loopt hij voorbij aan een appartementencomplex in aanbouw als er een betonblok van de zesde verdieping naar beneden valt. Ofschoon de klep van zijn basketbalpet de val enigszins breekt, slaat het een gat in zijn schedel ter grootte van een tennisbal. Links op zijn voorhoofd.

We bellen. Ik roep dat hij zich móet focussen op het herstel en de gezondheid van zijn broer. Ik zou het begrijpen als een Kerstmis samen in Nederland er dit jaar niet in zit. Wonder boven wonder spreek ik Juma diezelfde avond over de telefoon. Hij ziet, hoort en praat, reageert op alle reflexen en herinnert zich tot in detail wat er is gebeurd. Intussen is Dulla druk met aangifte doen bij de politie en schakelt hij een advocaat in om erkenning van aansprakelijkheid af te dwingen bij de aannemer van het complex. Juma is niet verzekerd voor ziektekosten en de gevolgschade van zijn letsel zal pas op langere termijn duidelijk worden. Slapeloze nachten volgen. Onzekerheid over hoe de breuk zich zal ontwikkelen, eventuele zwellingen of de kans op bloedingen en infectie.

Engelen bestaan!

Juma blijft bij bewustzijn, krijgt pijnstilling en antibiotica. Hij klaagt over verminderd gevoel in zijn benen en hevige spierpijn. De traumachirurgen besluiten dat het graven in Juma’s hersenpan niet zal bijdragen aan een voorspoediger herstel en richten zich voornamelijk op wondgenezing, pijnstilling en het voorkomen van zwelling en infecties. Juma krijgt absolute rust voorgeschreven.
De ochtend van 24 december haal ik een oververmoeide maar zielsgelukkige echtgenoot op van Schiphol. Fantastische kerstdagen en een knallend Nieuwjaar volgen. We vieren samen mijn verjaardag en onze trouwdag in Januari.

Mijn vrienden en familie stuurden wij de volgende nieuwjaarswens voor het nieuwe jaar:

We can live without religion and meditation, but we cannot survive without human affection – Dalai Lama –

Natte sneeuw en Krutjesrapers

Dulla verheugde zich op vrieskou, natuurijsbanen en het bouwen van sneeuwpoppen. Koning Winter fluistert echter slechts een enkele hagelbui en een ochtend natte sneeuw en brengt vooral veel regen. Die natte neus haalt hij; dik ingepakt, fietsend en joggend trotseert hij de buien op weg naar de sportschool en de supermarkt. Dulla houdt van het Nederlandse weer. Het onvoorspelbare en veranderlijke ervan; het ene moment komt het met bakken naar beneden, het andere moment schijnt het zonnetje om vervolgens de dag erna door storm te worden verrast. Hij begint ook steeds beter te begrijpen waarom Nederlanders nooit uitgepraat raken over het weer. Hij weet nu ook wat Code Oranje betekent.

Alaaf!! Carnaval begint en Dulla laat zich door mijn zus in een rood Duivelspak hijsen. Op het moment dat hij doorheeft dat iedereen ‘gek doet’ en verkleed is, voelt ie zich helemaal op zijn gemak. Wel verbaast hij zich over de ‘slechte moves’ van de bezoekers aan Carnavalsvereniging De Krutjesrapers. ‘Hoe moet je hier eigenlijk op dansen?’ Dan weet hij er toch weer zijn eigen draai aan te geven, oftewel ‘swag’.

Nederland(s) en ons Koningshuis

Wat ie ook doet of probeert om Nederlands te spreken, hij komt niet verder dan ‘nee’ roepen tegen mijn katten. We wonen in Eindhoven; Brainport of the Netherlands. Met de hightech bedrijven op een kluitje, een vergaarbak van nationaliteiten. Zelfs op de zaterdagmarkt, in de snackbar, de sportschool en aan de kassa van de supermarkt, schakelt men moeiteloos over naar het Engels als hij in zijn beste Nederlands probeert iets te zeggen of te vragen. De enige die volhoudt, is mijn moeder. Ze blijft stug Nederlands tegen hem praten. Hij begrijpt alles, maar iets terug zeggen, blijkt dan toch lastig.

Enorme fan van ons Koningshuis. Natuurlijk houdt ook hij van onze Koningin Maxima, maar Koning Wim-Lex is zijn favoriet. Vanaf de dag dat HIJ zijn baard liet staan, heeft Dulla zich niet meer geschoren. Na een week of drie, begin ik gelijkenis met een geitje te zien, maar daar trekt Dulla zich niks van aan. De Koning heeft een baard, dus hij wil er ook een.

Nederland voelt als thuis.

In de dagen voorafgaand aan zijn vertrek, merk ik dat hij stiller is. Een beetje in zichzelf gekeerd. Niet down ofzo, maar in gedachten. “En? Hoe is het om weer naar huis te gaan?”, wordt hem gevraagd.
“I feel home here…”

Onze overheid denkt daar anders over. Je kunt nog zo lang samenwonen of getrouwd zijn. Al voel je je nog zo thuis en kun je je aanpassen in ons land. Het is geen garantie dat je hier welkom bent en mag blijven. Ik begrijp dat ook wel. Talloze voorbeelden van schijnhuwelijken met importbruiden, onterecht profiteren van ons sociale stelsel en het onrechtmatig genieten van uitkeringen door migranten, ga zo maar door. Regels worden nu eenmaal niet geschreven voor degenen die ze naleven, maar juist voor diegenen met andere intenties. Zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar.
We zijn vastbesloten. Hij gaat keurig op de afgesproken datum terug naar Kenia, haalt even dat basis inburgeringspapiertje om vervolgens met een MVV (Machtiging tot Voorlopig Verblijf) terug te keren voor langere tijd. Want als je de regels volgt, komt het goed.

Rutte spreekt…

Zondag 15 maart vertrekt vlucht KL565 op tijd naar Nairobi. Diezelfde avond kondigt onze Minister President maatregelen en richtlijnen aan in de strijd tegen COVID-19. De Corona-crisis is ook in Nederland harde werkelijkheid geworden. Ons land gaat op slot. De grens is gesloten voor niet EU-ingezetenen. Een week later is het luchtruim inmiddels wereldwijd nagenoeg dicht en ook Kenia stevent af op een totale shut-down. Hij en ik komen voorlopig ons vaderland niet uit.

Dat onze wereld in drie dagen totaal kan veranderen; toekomstplannen van de baan worden geveegd of moeten worden bijgesteld, heb ik vaker ondervonden. Maakt het je sterker? Weet ik niet. Wel flexibeler en creatiever. Acceptatie en berusting is de eerste stap naar een oplossing, want boosheid, frustratie en vechten tegen ‘iets’ waar je geen controle over hebt en niet kunt zien, kost teveel kracht en blokkeert je energie om er het beste van te maken.

Afstand is het nieuwe samen

‘Afstand is het nieuwe samen’ is de titel van Rob Bartels’ foto op zijn Facebook tijdlijn.
Zijn foto van twee duiven – op afstand van elkaar – raakt me. Duiven symboliseren de ware liefde; onvoorwaardelijk, monogaam, trouw, tortelend en het liefst zo dicht mogelijk bij elkaar. Maar op ‘gepaste afstand’ kijken ze in de verte. Zien zij het einde al naderen of zoeken ze naar een nieuwe bestemming? Ik weet het niet. Niemand weet het.

Hand in hand, wherever our journey leads us. Together. Everywhere