Wat COVID-19 echt met ons doet? Dáár wil ik over praten!

“Voel je dat?”, vraag ik mijn man. Hij kijkt me vragend aan. “De vloer trilt,” zeg ik. Terwijl ik die woorden uitspreek, ontvang ik een tekstbericht met een luidruchtig aardbevingsalarm. Het alarm maakt meer indruk dan de aardbeving zelf, die ditmaal tot enkele trillingen beperkt blijft. 

We zijn het inmiddels gewend. In Taipei, waar ik op dit moment woon, trilt de grond zeker één keer per week. Ik maak me er geen zorgen om, de stad is erop gebouwd.

Taiwanese berusting

Toch word ik elke keer even opgeschud, alsof Moeder Aarde ons subtiel laten weten dat niets in het leven vanzelfsprekend is. Zou dat de reden zijn dat Taiwanezen zich zo makkelijk aanpassen aan hardship? Of is het een diepgeworteld, cultureel besef van het Boeddhistische idee dat alles vergankelijk is?

Dat je als mens een speelbal bent van miljoenen persoonlijke, sociale en natuurlijke factoren, waar je niet of nauwelijks invloed op hebt? Het zou zo maar kunnen. Want of het nu over aardbevingen, tyfoons, een dreiging van China of COVID-19 gaat; een Taiwanees maak je de pis niet lauw. Ze passen zich kalm en doeltreffend aan. Daarna gaat iedereen over tot de orde van de dag. 

Collectieve rouwpsychose

Hoe anders is dat in Nederland! Vanaf het moment dat COVID-19 een vlucht nam, verkeren we collectief in een soort rouwpsychose. De één rouwt in stilte, de ander doet dat luidkeels op het Museumplein. Op sommige dagen overheersen verdriet en depressie, op andere dagen zien we glasharde ontkenning en boosheid, op alles en iedereen.

We zijn stevig aan het onderhandelen, met onszelf en de realiteit. Als ik gewoon even snel naar binnen schiet, mag ik dan zonder mondkapje? Of als ik …? We doen het allemaal. Zo proberen we dwangmatig alle pre-COVID ballen in de lucht te houden. Want of je nu pro- of antivaxx bent, de verbindende factor is dat we na twee jaar nog altijd buitengewoon veel moeite hebben om emotioneel te accepteren dat ons ‘zorgeloze’ pre-COVID bestaan definitief tot het verleden behoort. 

Feitelijk welles-nietes spelletje

Wat dat met ons doet? Daar praten we niet over. In plaats daarvan spelen we welles-nietes over statistieken en slaan we elkaar om de oren met ‘feiten’. Dat lijkt rationeel maar dat is het niet. Voor beide kampen geldt dat het uitwisselen van ‘feiten’ een verwoede poging is om grip op een ongrijpbare situatie te krijgen. Het maakt in dat kader niet uit aan welke kant je staat. Mijn beslissing om me te laten vaccineren is tot op zekere hoogte net zo emotioneel gedreven als het besluit van een verdwaasd moederhart om dat niet te doen. Ik heb besloten om op het OMT te vertrouwen, zij van niet.

Zonder relevante expertise zijn wij geen van beiden in staat om chocola te maken van de enorme bak wetenschappelijke informatie die dagelijks over ons wordt uitgestort. Daarmee zeg ik niet dat we grens- of regeloverschrijdend gedrag moeten tolereren: ik zeg wel dat onze ondeskundige meningen over COVID-19 volstrekt irrelevant zijn en dat je de hakken dieper in het zand drijft, als je vanuit die positie denkt dat je de ander tot andere gedachten kunt veroordelen. 

Waar het dan wel over moet gaan?

Over het gemis van dierbaren, de angst en het verdriet om het einde van een tijdperk, de machteloosheid die wij allemaal ervaren omdat we het fundament onder ons bestaan en onze toekomst zien wegschuiven. De harde les van deze pandemie is niet dat er te weinig IC-bedden zijn, maar dat we met elkaar een situatie hebben gecreëerd waarin de gemiddelde Nederlander dagelijks zoveel fysieke, mentale en sociale druk ervaart, dat een simpel verzoek om thuis te blijven al tot wanhoop leidt. Dat is een probleem, want COVID-19 gaat niet meer weg. Dat geldt ook voor de klimaatcrisis en alle sociale, economische en politieke rampspoed die daarmee samenhangt.  

Hoe gaan wij de komende jaren zorgen dat wij deze aardschokken vanuit wijsheid en compassie kunnen opvangen? Dáár wil ik over praten! De rest is ruis.