Bedrijf van een wereldwijf – Cantal bedacht een fietsproject in Marrakech

Cantal is sociaal ondernemer. Oprichter/eigenaar fietsproject Pikala Bikes in Marrakech

Wie is Cantal en hoe kom je in Marokko terecht?

Geboren in Den Haag zat ik als baby al snel op de racefiets samen met mijn vader, dwars door de duinen van Scheveningen. Het fietsen zat er dus al vroeg in. Samen met mijn jongere broer groeiden we op in een warm gezin. De artistieke invloed van mijn moeder heeft zeker een positief effect gehad op mijn algehele ontwikkeling. Ik ben nu 28, toen ik 24 was, kwam ik voor het eerst naar Marrakech voor vakantie.

Marrakech is een heel overweldigende stad als je deze voor het eerst bezoekt. Het labyrint van de oude binnenstad, de geuren, de vele kleuren en het contact met de mensen laten een onuitwisbare indruk achter. Maar door het toenemende toerisme is de interactie met de mensen op straat niet meer zo spontaan en zijn ze er veelal op gericht je zo veel mogelijk te verkopen. In de kleine straatjes van het labyrint van de oude Medina kan je daar letterlijk niet aan ontsnappen. Ik wilde de binnenstad uit om te ontdekken wat er buiten het toeristische spinnenweb zou liggen. Begint daar al de woestijn of zijn er adere grote moderne wijken? Voor mij als Nederlander was de enige manier om dit te kunnen doen natuurlijk… op de fiets!

Ik kon echter nergens een fietsverhuur vinden. Je ziet wel wat fietsen maar die worden nergens verhuurd en

uiteindelijk ben ik op een oude man afgestapt die een kinderfiets bij zich had. Ik mocht de fiets lenen en daar ging ik.

Voor die man natuurlijk ‘Inshallah’ dat ik zijn fiets ook echt weer terug zou brengen. Vanaf het moment dat ik begon te fietsen veranderde alle dynamiek in de stad. Iedereen die ik tegenkwam, reageerde enthousiast en vriendelijk en ik had echt het gevoel veel meer als een local te worden gezien. Kinderen zwaaiden vrolijk naar me en het leek dat men vergeten was dat ik toerist was. De hele dag slingerde ik door het wilde verkeer van de binnenstad en heb verschillende wijken en tuinen gezien die buiten de Medina liggen. Plekken die ik anders nooit ontdekt zou hebben zonder die fiets. Midden in de stad vind je ook nog enkele heuvels die een prachtig uitzicht geven over de stad waar schapen rondlopen en honden in de zon liggen te slapen. Marrakech was voor mij tot leven gekomen! De mensen om mij heen vonden het geweldig mij op de fiets te zien en voor mij als toeriste was fietsen een heel andere ervaring. Precies dat gevoel, dat avontuur zette me aan het denken…

Je was in Marrakech als toerist, maar wat deed je in Nederland?

Ik heb gestudeerd aan de Koninklijke Kunstacademie en deed veel projectmanagement voor culturele projecten in Den Haag. Toen ik overigens 16 was werkte ik als vrijwilliger bij een stichting die vluchtelingen fietsles gaf.

Het drong tot mij door dat onze zo oer-Hollandse fiets een sociaal cultureel middel is dat geweldig helpt in het sociale aspect van integreren.

De vrouwen die ik leerde fietsen, kwamen overal vandaan en dankzij de fiets voelden zij zich voor het eerst een ‘echte Nederlander’, vrij en sterk. Mijn fijne fietservaring in Marrakech bleef me bezighouden en in mijn hoofd vielen allerlei puzzelstukjes in elkaar. Ik besloot gewoon eens alle mogelijkheden om een fietsverhuurbedrijf in Marrakech te beginnen, verder uit te zoeken.

Marrakech is een volledig vlakke stad wat in het voordeel van de fiets is. Verder is het stadscentrum vanwege haar ingewikkelde netwerk van oude middeleeuwse steegjes niet toegankelijk voor gemotoriseerd groot verkeer. Bovendien kent Marokko een heel jonge bevolking waar een tekort is aan educatie en werkgelegenheid. In grote getalen trekken jongeren naar de steden op zoek naar een nieuw leven. Deze groep ondervindt veel financiële problemen en is beperkt in hun mobiliteit. De fiets is een relatief goedkoop transportmiddel en zou deze ook in te zetten zijn als educatief middel? Zou ik op een manier jongeren kunnen opleiden en ze aan een baan helpen als fietsenmaker en/of fietsgids? En fietsen zijn zoveel vriendelijker voor het milieu dan al die scooters die nu vervaarlijk door de smalle straten van Marrakech scheuren. Ik werd steeds serieuzer en enthousiaster. Zag de mogelijkheden.

Het begin van Pikala Bikes?

Inderdaad. Een jaar later, begin 2016, ging ik terug naar Marrakech met een duidelijk doel voor ogen: het opzetten van mijn fietsproject Pikala Bikes om fietstours aan toeristen te bieden. Pikala, je raadt het al, betekent fiets in het Marokkaans. Ik vertrok met mijn eigen fiets en al mijn spaargeld. Ik hield mezelf voor dat mijn worst-case-scenario zou betekenen dat ik terug moest naar Nederland en al mijn spaargeld op was. Kort daarna verscheepte ik tachtig fietsen, allemaal afkomstig uit het fietsdepot in Nederland, naar Marokko waar deze afgedankte Hollandse fietsen weer een nieuw leven kregen. Met die fietsen ben ik een sociaal educatief project gestart dat jongeren opleidt tot vakmensen, dat werkgelegenheid creëert en mobiliteitsarmoede bestrijdt.

Het toeval wilde dat op het moment van de opstart van Pikala Bikes, ook de klimaattop 2016 in Marrakech gehouden werd.

De Marokkaanse overheid had het plan de stad groener te maken en dat paste natuurlijk helemaal in mijn plan om de inwoners de mogelijkheden van de fiets te laten zien in plaats van vervuilende scooters. Samen met mijn team besloot ik om gratis fietsen te repareren vanaf een mobiele werkplaats in de stad. Er kwamen honderden mensen op af en het was zo’n succes dat het project alle aandacht trok! Ik heb de kans aangegrepen om samen met de Nederlandse ambassade en de Marokkaanse overheid te gaan samenwerken.

Was iedereen direct enthousiast over je plannen?

Nee. Gaaf plan hoor dat wel, maar… Behalve mijn partner Erik geloofden noch mijn familie noch mijn vrienden me toen ik bij thuiskomst uit Marrakech enthousiast vertelde dat ik serieus een fietsproject wilde starten in Marokko. Mijn moeder verklaarde me voor gek aangezien ik amper een band kon plakken, de cultuur niet kende en verder nul connecties in Marokko had. Ondanks het gebrek aan vertrouwen van mijn directe omgeving ben ik aan het avontuur begonnen. Bijna een jaar lang heb ik onderzoek gedaan. Gezocht naar mogelijke partners, informatie vergaard en uitgeplozen wat de (on)mogelijkheden konden zijn in de culturele context van Marokko. Eenmaal in Marokko vond men het een geweldig plan maar wensten ze mij ook daar verder vooral succes. Ik hield vol en er kwamen steeds meer mensen op mijn pad die mij verder konden helpen. Alsof het universum dat aanvoelt. We zitten nu bijvoorbeeld op een locatie waarvan men zei, ‘dat gaat je nooit lukken’…

Wil je dit interview verder lezen? En meer lezen over al die initiatieven en ondernemingen van de wereldwijven die de wereld een beetje mooier maken? Bestel dan HIER het boek Bedrijf van een wereldwijf – 35 portretten van ondernemende Nederlandse vrouwen wereldwijd