Kinderen? Hanneke wilde ze niet en liet zich steriliseren

Een kinderwens. De ene vrouw wil ze graag, de ander niet. Voor de één kan dat een stil verdriet zijn dat er altijd is omdat het zoveel breder is dan moeder worden en zijn. De ander spreekt liever over ‘kindvrij zijn’ omdat het niet een bewuste keuze is. Feit is dat voor beide maatschappelijk nog altijd erg weinig begrip bestaat. Ok, misschien in Nederland redelijk geaccepteerd, maar in heel veel andere landen veel minder. Soms zelfs taboe.

Wat is de impact van (ongewenste) kinderloosheid als je in het buitenland woont of hebt gewoond? Vandaag het verhaal van Hanneke in Frankrijk, die al vanaf groep zes heel bewust wist dat zij geen kinderen wilde en zich jong liet steriliseren. Achteraf bezien een geluk.

Wat wil je later worden?

Het staat me nog helder voor ogen: de leraar die ons allemaal kort voor vertrek naar de middelbare school, ondervroeg over onze toekomstplannen. “Wat wil je worden?”, was zijn vraag. De jongens in de klas varieerden, zoals gewoonlijk, van politie tot piloot tot boer. De meisjes wilden allemaal moeder worden. Tot ik aan de beurt was en te kennen gaf dat ik professor wilde worden. Geschokte blikken.

“Geen moeder? Nee. Ik had er geen zin in en had wel betere dingen te doen. Nog meer geschokte blikken. Dat was het moment waarop ik, als het ware, uit de kast kwam en zei wat ik al wist: ik wil geen kinderen. Reden? Ik vind ze niet leuk genoeg om ze zelf te hebben.”

In de jaren die volgden, op de universiteit en daarna, kreeg ik uiteraard vriendjes. Er zaten serieuze relaties bij en natuurlijk had ik seks. Ik was open over mijn niet-bestaande kinderwens en was zorgvuldig met de pil. Hoewel ik absoluut vóór vrije abortus ben, wilde ik zelf nooit die keuze hoeven maken. Ik trouwde voor de eerste keer op mijn 24^e met een man die wist waar hij aan begon: als hij bij me bleef, zou hij geen vader worden.

Een stevig gesprek

Na één jaar huwelijk ging ik naar mijn huisarts om mijn wens tot sterilisatie voor te leggen. Ik wilde nadrukkelijk zélf gesteriliseerd worden in plaats van mijn man, want stel dat de relatie kapot liep dan moest ik weer aan de pil. Mijn huisarts luisterde naar mijn verhaal en stuurde me door naar een gynaecoloog in het Rooms-Katholiek ziekenhuis in Groningen voor de ingreep. Met de gynaecoloog had ik een wat heftiger gesprek want ja….ik mocht eens spijt krijgen. We kiftten wat over en weer tot ik zei:

“Luister. Als ik hier zwanger had gezeten, had je me gefeliciteerd en geen seconde gevraagd of ik het wel zeker wist. Misschien krijg ik spijt. Ik denk het niet, maar dan nog kan ik beter spijt hebben van een kind wat ik níet op de wereld heb gezet dan van een kind wat inmiddels rondloopt.”

En daar was de kous mee af. Ik werd gesteriliseerd volgens de oude methode: eileiders doorknippen en dichtbranden. De clipjes waren toen net in opkomst, maar mij niet zeker genoeg. 

Geen kinderen? Heel veel onbegrip

In de jaren tussen mijn 25^e en mijn – pak ‘m beet – vijftigste heb ik heel wat te horen gekregen. Vooral dat ik nog wel van gedachten zou veranderen, maar ook dat ik egoïstisch was en eenzaam zou doodgaan. Wie zou er dan mijn billen afvegen als ik het zelf niet meer kon? Of werd me verteld dat ik, zelfs in het bijzin van mijn partner, de juiste man nog niet was tegengekomen. En bedankt. De meest absurde opmerking was wel “dat er vrouwen zijn die geen kinderen kunnen krijgen en dat ik het daarom wel zou moeten doen…”

“Sommige mensen waren ook echt op het agressieve af. Anderen wezen me weer op ‘Italiaanse’ artsen die je kunnen helpen om tot op je 60^e kinderen te krijgen. Dat moet volgens mij niemand willen, maar ik zeker niet.”

Dat ik niet eens wist óf ik wel kinderen kon krijgen, kwam bij niemand op. Ik bedoel, niemand probeert toch voor haar lol of ze wel vruchtbaar is? Na verloop van tijd komen al die op- en aanmerkingen je aardig de strot uit.

Sterilisatie bij de man gewoon, bij vrouwen niet

Op het internet kwam ik gelijkgestemden tegen en ontdekte ik dat er een woord voor is: ‘kinder- of kindvrij’. En dat alle ‘kinder-vrijen’ tegen precies diezelfde dingen aanlopen, met één groot verschil. Ik had het namelijk wél voor elkaar gekregen om niet alleen op jonge leeftijd, maar ook zonder al kinderen te hebben, gesteriliseerd te worden. Dat bleek heel uitzonderlijk te zijn.

“De standaardregel voor een sterilisatie bij een vrouw is toch wel dat ze al een paar kinderen moet hebben. Bovendien is ze minstens 35 jaar. Voor mannen geldt dit overigens niet. Een man krijgt ook niet de vraag, zoals ik wel destijds, of zijn vrouw het er wel mee eens is. Ik ben dus best een zeldzaam exemplaar.”

Via deze groepen, leerde ik al snel dat er eigenlijk geen onderscheid is tussen landen en er min of meer gelijk wordt gehandeld. Ik benadruk even in de Westerse landen want toentertijd was internet nog niet voor iedereen beschikbaar en mensen uit Azië, Afrika en het Midden-Oosten hadden de weg naar kindervrije forums (nog) niet gevonden. 

Geen kinderen in Frankrijk? Non, non, non!

Ondertussen was ik met mijn tweede man naar Frankrijk verhuisd. Ook hij wist waar hij aan begon en dat was een toekomst samen met mij, maar zonder kinderen. Overigens, is dat wel handig als je gaat emigreren. Het gehannes over scholen en al die vragen waaronder die of de kinderen wel wennen, is ons allemaal bespaard gebleven.

“Het is echt hét belangrijkste gespreksonderwerp op alle FaceBook-groepen voor geëmigreerde vrouwen: “wat doen we met de kinderen?” Om de één of andere reden vragen wereldpapa’s daar blijkbaar nooit naar.”

Aangezien ik al sinds mijn dertiende een forse scoliose (een zij- en voorwaartse kromming van de wervelkolom) heb, moest ik ook in Frankrijk naar verscheidene dokters en fysiotherapeuten. Zoals het hoort, krijg je een anamnese waarbij ik altijd keurig mijn sterilisatie vermeldde omdat dat tenslotte ook een operatie is. Werkelijk iedere Franse arts die ik zag, stortte fiolen van toorn uit over de ondoordachtheid van de Nederlandse collega die mij zo vroeg gesteriliseerd had.

Een erfelijk gen: geluk of ongeluk?

Allemaal. Behalve de orthopeed (de eerste vrouwelijke orthopeed in mijn lange carrière als scoliose-patiënt) waar ik een maand geleden kwam. Geen tirade, maar begrip. Mijn scoliose is erfelijk. Een voordeel van mijn niet-bestaande kinderwens is dat ik geen dochters heb gebaard met het gen wat wij in de familie hebben.

“Mijn leven is geen pretje, met de bocht in mijn rug. Dat is mijn nageslacht dus bespaard gebleven. Het is nooit een reden geweest om geen kinderen te willen, maar het is nu wel een bijkomend voordeel.”

Maar goed, Franse dokters steriliseren nog altijd niet als je niet tenminste al twee kinderen hebt gehad en boven de dertig (liever 35) bent. Het is een beetje veranderd in de zeventien jaar dat ik nu in Frankrijk woon en inmiddels krijgen vrouwen ook hier op wat hogere leeftijd kinderen, maar nog altijd een stuk jonger dan in Nederland. Iedereen vindt dat doodnormaal en er kraait geen haan naar, terwijl ik met scheve ogen word aangekeken. Geen kinderen willen hebben, is hier nagenoeg een doodzonde. Macron heeft ze overigens ook niet, maar dit terzijde. Zijn vrouw wel, zij kreeg de eerste al op haar 22^e. 

Geen spijt, wel vooruit kijken

Ik ben dus blij dat ik niet mijn hele leven in Frankrijk heb gewoond en in Nederland een gynaecoloog had die gewoon deed wat ik hem vroeg. Jaren terug ben ik weer gescheiden en woon nu alleen. En ja, ik ben 62 en mijn einde komt in zicht. De kans bestaat dat ik eenzaam dood zal gaan, maar het gezeur over kinderen is nu wel afgelopen. Gelukkig.

Natuurlijk sluit ik mijn ogen niet voor de zorg die mijn broer, zus en ik aan onze demente moeder geven. Natuurlijk is het soms best beangstigend om de vraag in de ogen te kijken: “wie zorgt er voor mij, als ik ook dement of anderszins beperkt wordt?” De voorzieningen in Frankrijk zijn goed, maar alleen is… alleen.

“Tegelijk is – naar mijn mening -, die angst om alleen dood te gaan de slechtste reden om wel kinderen op de wereld te zetten. Ik heb mijn keuze gemaakt, ik heb er geen spijt van en ik neem de consequenties ervan zoals ze komen.”

Die bewuste keuze vraagt ook van mij dat ik vooruit denk en zaken moet uitzoeken. Zo ben ik nu aan het regelen dat ik, mocht daar aanleiding toe zijn, een euthanasie kan regelen. Waarom? Ook dat mag namelijk niet in het prachtige Frankrijk. 

Baas in eigen buik. Wanneer?

Ik ben niet meer actief op kindervrije pagina’s of fora, maar ik weet dat er (in Westerse landen) een trend is onder jonge vrouwen om af te zien van kinderen. Om heel verschillende redenen. Voor de één vanwege de klimaat- en milieuvoetafdruk die we achterlaten, voor de ander omdat kinderen niet te combineren zijn met de persoonlijke carrière en ambities.

De vraag naar een sterilisatie van jonge vrouwen zonder kinderen neemt toe, maar of de medische wereld hen volgt? We zien het bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, waar abortus nagenoeg onmogelijk dreigt te worden gemaakt. En toch, bijna 40 jaar later lopen vrouwen ook hier nog steeds tegen dezelfde problemen aan en wil nagenoeg geen enkele gynaecoloog die ingreep nog doen. Baas in eigen buik: we zijn er nog steeds niet. 

Meer lezen? Eerder publiceerden we het verhaal van Joanne uit Israel en Mariel in de VS over ongewenst kinderloos zijn. En hadden we een interview met Simone die een praktijk heeft waarin ze anderen helpt omgaan met hun ongewenste kinderloosheid.

Oproep

Ben jij bewust of ongewild kinderloos? Wil jij (anoniem)meewerken, of ken je een vrouw die misschien haar verhaal wilt delen? Neem dan contact met de redactie op. Het spreekt voor zich dat jouw verhaal alleen gepubliceerd wordt als je er 100% achterstaat. We schrijven het samen, voor vrouwen en door vrouwen.